22.03.2024

Fundacja Rodzinna. Cz.4 - Jak uniknąć podatkowych pułapek?

Fundacja rodzinna jest instrumentem prawnym i finansowym do zarządzania prywatnym majątkiem (nie tylko przedsiębiorcy) oraz realizacji planów sukcesji wielopokoleniowej. Nie powinna jednak skłaniać fundatora do traktowania jej jako narzędzia optymalizacji podatkowej. Tymczasem kwestie podatkowe są istotnym motywem i motorem do podjęcia kroków rejestracji fundacji rodzinnej. Faktycznie intencją ustawodawcy jest udostępnienie polskim przedsiębiorcom i ich rodzinom rozwiązań umożliwiających trwałą oraz skuteczną sukcesję pokoleniową wraz z preferencjami fiskalnymi. Kierując się jednak tylko motywacją finansową, a nie stricte sukcesyjną, mamy niemal 100% pewność kontroli organów skarbowych i prawdopodobnie poważne kłopoty. Wskazują na to pojawiające się interpretacje skarbowe i pierwsze wyroki sądowe.

Podatki fundatora i beneficjenta

Na etapie tworzenia założeń fundacji oraz jej statutu, konieczne jest rozważenie korzyści podatkowych na starcie i konsekwencji podatkowych na końcu. Warto spojrzeć na to z perspektywy tak fundatora, jak i beneficjenta. Kto będzie zarządzał aktywami? Jakie aktywa wnieść do fundacji? Czy fundator będzie jeden czy będzie ich kilku? Kto zostanie beneficjentem? Jaki jest stopień pokrewieństwa lub powinowactwa fundatora i beneficjenta? Odpowiedzi na te pytania pozwalają określić status podatkowy na bazie obecnie obowiązującego prawa. Stąd też decyzja o utworzeniu fundacji rodzinnej powinna być prawie zawsze poprzedzona spisaniem konstytucji firmy rodzinnej, która nie tylko będzie zawierała odpowiedzi na ww. pytania, ale całościowo i szczegółowo opisze relacje między przedsiębiorstwem a rodziną. 

Tu warto tylko wspomnieć, że dynamika zmian prawa w Polsce jest niezwykle wysoka. W 2023 roku powstało blisko 3 000 nowych aktów prawnych (wg. Dziennika Ustaw to aż 2824 pozycji), co oznacza ponad 25 000 stron maszynopisu. Ponadto w kwestii przepisów o fundacji rodzinnej miesięcznie pojawia się kilka nowych interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, zazwyczaj niekorzystnych dla podatnika i uszczelniających przepisy ustawy. W tych warunkach konieczne wydaje się szczegółowe rozważenie zasad funkcjonowania i ustalenie celów powołania fundacji rodzinnej.

Fundator nie zapłaci żadnego podatku od mienia wniesionego do fundacji. Nie zapłaci go również, jeżeli te same aktywa zostaną wprowadzone z powrotem do majątku osobistego fundatora, w przypadku likwidacji fundacji. Zdecydował o tym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wyrokami z dnia 28 listopada 2023 roku (sygn. akt I SA/Łd 768/23) oraz (sygn. akt I SA/Łd 737/23). W drugim orzeczeniu przyznano jednak rację organom skarbowym, że od wypłaconego świadczenia na rzecz beneficjenta należny jest podatek CIT 15% bez względu na to, czy wkład (głównie gotówkowy) wypracował w fundacji zysk czy stratę. Odrzucono tezę, że podatek CIT jest należy tylko od zysku. Oznacza to konieczność takiego zarządzania wkładem, aby zysk był przynajmniej wyższy niż podatek CIT 15%.

Wielu fundatorów fundacji rodzinnej

Fundatorem może być wyłącznie osoba fizyczna, prowadząca działalność gospodarczą lub po prostu posiadająca majątek godny przypilnowania planem sukcesyjnym. Fundatorów jednej fundacji rodzinnej może być kilku, np.: małżonkowie, rodzeństwo, ale również osoby niespokrewnione. Ta kwestia przekłada się na beneficjentów bezpośrednio w momencie wypłacania świadczeń z fundacji. Otóż grupa podatkowa tzw. zerowa, czyli najbliższa rodzina (mowa o pokrewieństwie fundator – beneficjent) nie zapłaci podatku dochodowego PIT. Natomiast, gdy świadczenia będą wypłacane dalszej rodzinie np.: siostrzeńcowi czy wujkowi, to zastosowana zostanie stawka 10% PIT. W przypadku beneficjentów niespokrewnionych z fundatorem, takie osoby zapłacą podatek dochodowy PIT 15%.

Tutaj trzeba pamiętać, że dotyczy to jednego fundatora. W przypadku wielu fundatorów mogą mieć oni różne stopnie pokrewieństwa i powinowactwa z beneficjentami. Zatem w przypadku wypłacania świadczeń, należy obliczyć proporcjonalny wkład każdego fundatora oraz proporcjonalne świadczenie dla każdego beneficjenta. Określić stopnie pokrewieństwa między nimi i zastosować odpowiednią stawkę podatku dochodowego PIT. Jak już wcześniej wspomniano może to być 0%, 10% lub 15%.

Katalog świadczeń w statucie

Rola statutu fundacji rodzinnej i poprzedzającej go konstytucji firmy rodzinnej (która może być aportem wniesiona do statutu)  jest kluczowa. Zazwyczaj fundator koncentruje się na celach fundacji, zapisach regulujących bieżącą działalność, czy określających organy władzy i zakres ich kompetencji. W szczególności wątek beneficjentów nie może być w statucie pominięty. Bezwzględnie należy pamiętać o  katalogu świadczeń dla beneficjentów, który musi być ściśle określony. Przewidziane w ustawie zwolnienia z podatków lub ich korzystne zastosowanie odnoszą się wprost do świadczeń i konkretnej listy osób przewidzianych w statucie fundacji rodzinnej. Innymi słowy, jeżeli beneficjent uzyska świadczenie niezgodne ze statutem, zapłaci podatek według skali progresywnej tj. 12% lub 32% PIT. Ponadto może podlegać daninie solidarnościowej wynoszącej 4% w przypadku, gdy wartość świadczenia jest wyższa niż jeden milion złotych. Przykładowo, niezgodna z zapisami statutu darowizna na rzecz beneficjenta przez fundację apartamentu o wartości rynkowej 2 000 000 zł będzie skutkowała obciążeniem fundacji 15% CIT, zaś beneficjenta stawką PIT 32% plus 4% tzw. daniną solidarnościową.  Istnieje jeszcze jedno niebezpieczeństwo. Statut fundacji rodzinnej powinien zawierać szczegółowe zapisy o konkretnym wykorzystaniu wspomnianego apartamentu. Przykładowo: gdy zamieszka w nim dziecko fundatora z rodziną, co nie było wcześniej ustalone, pojawi się nieodpłatne świadczenie na rzecz dziecka. Można przyjąć, że będzie to równowartość rynkowego czynsz wynajmu. I to powinno zostać opodatkowane PIT 12% lub 32% dlatego, że statut fundacji w katalogu świadczeń nie dawał podstaw do skorzystania ze stawki 0% dla najbliższej rodziny.  Jednocześnie opisane wyżej, nieodpłatne świadczenie, choć domniemane, może spowodować po stronie fundacji rodzinnej tzw. klauzulę ukrytego zysku. A to z kolei wiąże się z sankcyjnym podatkiem CIT w wysokości 25%.

Zaplanowanie przyszłości majątku i sukcesji pokoleniowej to zadanie wymagające rozwagi i mądrego podejścia. Nie pozwól, aby brak wiedzy lub niepewność stanęły na drodze do zabezpieczenia przyszłości Twojej firmy i rodziny. Wygospodaruj godzinę na spotkanie z certyfikowanym doradcą sukcesyjnym, który pomoże Ci przejść przez proces planowania sukcesji z pewnością siebie i spokojem. To nie tylko inwestycja w przyszłość Twojego biznesu, ale i solidne fundamenty dla przyszłych pokoleń.

Kliknij TUTAJ i umów się już teraz na Sukcesyjne INTRO. Zacznij budować trwałe rozwiązania dla swojej rodziny i przedsiębiorstwa. Czekamy na Ciebie, by wspólnie kształtować lepszą przyszłość.

Autorzy: Rafał Szcześniak, Jakub Misiak, Jacek Mariusz Lemiesz

Opublikowano 22.03.2024
Autor: Jakub Misiak

Skontaktuj się z nami




    Czytaj pozostałe wpisy

    Przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę jawną

    Przedsiębiorca w swoim planie sukcesyjnym może dokonać transformacji jednoosobowej działalności w spółkę jawną, jeśli nie jest jeszcze gotowy na prowadzenie spółki z o.o. Na czym polegają różnice i jakie korzyści wynikają z takiego przekształcenia?
    14.09.2024

    Estoński CIT z podatkowymi pułapkami

    Estoński CIT miał być przełomowym rozwiązaniem dla polskich firm, oferując prostotę i korzyści podatkowe. Jednak w praktyce ujawniły się liczne pułapki, które mogą zaskoczyć nawet najbardziej doświadczonych Przedsiębiorców. W naszym artykule przedstawiamy kluczowe ograniczenia i nietrafne interpretacje przepisów, które mogą wpłynąć na Twoje finanse. Dowiedz się, jak uniknąć problemów i skutecznie zarządzać swoim biznesem pod estońskim CIT. Przeczytaj całość, by zrozumieć, jak najlepiej chronić swoje interesy.
    19.08.2024

    Niewypłacona dywidenda a estoński CIT: co musisz wiedzieć?

    Czy estoński CIT to naprawdę złoty środek dla polskich przedsiębiorstw? Początkowo przedstawiany jako innowacyjne rozwiązanie, które miało wspierać rozwój biznesu i planowanie sukcesji w firmach rodzinnych, teraz budzi pewne kontrowersje. W artykule przyglądamy się szczegółom związanym z dywidendą w kontekście estońskiego CIT. Dowiesz się z niego, jakie pułapki podatkowe mogą Cię czekać i jak uniknąć podwójnego opodatkowania. Przeczytaj całość i poznaj, jak świadomie zarządzać zyskami swojej firmy.
    12.08.2024

    Co czytać w 2023?

    Krajowa Izba rekomenduje książkę Pawła Piotra Nowaka pt. “Biologika Sukcesji” jako najszersze kompendium wiedzy nt. firm rodzinnych. Zacznij swoją podróż do świata SUKCESJI od tej lektury. Sprawdź recenzję i rekomenduj bliskim.
    Kup pierwszy sezon
    Zapisz się do newslettera Krajowej Izby Doradców Sucesyjnych na poniedziałki z Sukcesją!
    Podaj swój adres e-mail i bądź na bieżąco - nie będziemy SPAMować!
    Dziękujemy za zapis!
    We respect your privacy. Your information is safe and will never be shared.
    Ribbon
    Na pewno? Obiecujemy, że będziesz zachwycony.
    ×
    ×
    WordPress Popup