15.07.2024

Fundacja rodzinna. Statut fundacji.

Chcesz dowiedzieć się, jak fundacja rodzinna może zabezpieczyć Twój majątek i pomnażać go dla przyszłych pokoleń? Przeczytaj nasz najnowszy artykuł, w którym wyjaśniamy kluczowe aspekty tworzenia statutu fundacji oraz jego znaczenie dla działalności i sukcesji pokoleniowej. Zyskaj praktyczne wskazówki od ekspertów Krajowej Izby Doradców Sukcesyjnych i dowiedz się, jak skutecznie zarządzać majątkiem rodzinnym!

Fundacja rodzinna ma służyć jej założycielowi do realizacji marzeń lub tylko zwykłych hobby poprzez dyskontowanie wypracowanego przez lata majątku. Natomiast jej cel związany jest z zabezpieczeniem i pomnażaniem owego majątku na potrzeby aktualnych beneficjentów oraz przyszłych pokoleń rodzinnych. Kluczowy jest statut fundacji, który jasno i czytelnie powinien regulować oczekiwania fundatora wobec beneficjentów, pozwalać im korzystać z materialnych zasobów fundacji oraz stanowić bezsporny casus dla interpretacji fiskusa.

Dlaczego statut jest tak istotny ?

Odpowiedź można zawrzeć w jednym zdaniu: Statut fundacji jest tak istotny, ponieważ ma fundamentalne znaczenie dla jej działalności. Z jednej strony określa podstawy organizacyjne, z drugiej zakres woli fundatora dotyczący realizacji celów fundacji rodzinnej oraz uprawnień jej organów jak również beneficjentów.
Brak konkretnych postanowień w statucie zostanie zakwestionowany przez fiskus i obciążony sankcyjnym podatkiem w momencie przyznawania świadczeń. Przykład to choćby zasada, że świadczenia wypłacane z fundacji rodzinnej na rzecz beneficjenta są opodatkowane podatkiem od osób fizycznych. Występują jednak zwolnienia, analogiczne do tych z podatku, od spadków i darowizn.
Czyli jest grupa zerowa (najbliższa rodzina 0%), jest grupa I i II (dalsza rodzina 10%) oraz wszystkie pozostałe osoby 15%. I tu jest klucz – świadczenia muszą być zgodne ze statutem. W innym przypadku zwolnienie nie przysługuje. Oznacza to, że fundator powinien przewidzieć i konkretnie zapisać, kto w jakim zakresie i pod jakimi warunkami skorzysta z dobrodziejstwa fundacji rodzinnej. Dlatego, ze względu na doniosłość tych skutków, statut powinien mieć ustawowo określoną formę prawną oraz precyzyjną treść. Ma to również znaczenie dla bieżącego funkcjonowania fundacji rodzinnej, a także dla realizowania jej długoterminowych celów. Ponadto zapobiega to wątpliwościom interpretacyjnym postanowień statutu w razie śmierci fundatora albo jego niezdolności zdrowotnej do realizowania przyznanych uprawnień. Tu z kolei przykładem może być małoletni beneficjent. Każdy beneficjent, w tym małoletni, ma przywilej wykonywania swoich praw organizacyjnych i kontrolnych. Należy do nich między innymi przywilej uczestnictwa w zgromadzeniu beneficjentów gdzie m.in. dokonuje się powoływania i odwoływania zarządu, zatwierdzanie sprawozdań finansowych, zapadają decyzje o podziale zysku lub pokryciu straty. Takie sytuacje bezwzględnie należy przewidzieć w statucie.

Ustawowe zasady statutu

Przede wszystkim statut jest formalną podstawą wpisu do rejestru fundacji rodzinnych. Ustawodawca wymaga, by statut ustalał fundator w formie aktu notarialnego. Do obowiązkowych elementów statutu należą: nazwa, siedziba, szczegółowy cel, dane identyfikujące beneficjenta (w tym tryb zrzeczenia się uprawnień przez beneficjenta), czas trwania fundacji rodzinnej, wartość funduszu założycielskiego, zasady powoływania i odwoływania oraz uprawnienia członków organów zarządczych, zasady reprezentacji fundacji rodzinnej i - w szczególności - zasady zmiany statutu. Jak widać w wielu aspektach jest to zbliżone do rejestracji w KRS spółki kapitałowej. Po przygotowaniu statutu fundacji rodzinnej, ale przed zgłoszeniem do rejestracji, fundator sporządza spis mienia w formie pisemnej. Do zadań zarządu należy później bieżąca aktualizacja zmian spisu mienia.

Beneficjenci fundacji rodzinnej

Statut określa krąg i zakres uprawnień beneficjentów, w tym zarządczych w samej fundacji, jak i prawo do świadczeń. Natomiast same świadczenia nie muszą być tożsame dla każdego. Mogą, a nawet powinny, różnić się wysokością, częstotliwością, być przyznawane pod pewnymi warunkami (np.: ukończenie studiów). Zresztą w procesie sukcesji zasada równości nie jest zalecana. To na marginesie: Nestor często przyjmuje regułę „dam dzieciom po równo”. O ile może tak podzielić majątek, o tyle udziały w swoim biznesie już niekoniecznie. Przecież dzieci posiadają rożne umiejętności, zdolności
i kompetencje, są w zróżnicowany sposób zaangażowane w działalność biznesową oraz przede wszystkim wykazują różną chęć do powtórzenia drogi rodzica i kontynuowania tego biznesu. Zazwyczaj wykazują ją w proporcji odwrotnej do chęci korzystania z benefitów. Dlatego tutaj powinna zadziałać zasada nierówności i niesprawiedliwości. Udziały w firmie, jako świadczenie z fundacji rodzinnej, ma otrzymać ten, kto najlepiej poprowadzi działalność operacyjną.
Wracając do samej fundacji rodzinnej – statut powinien bezwzględnie określać rodzaje świadczeń. Mogą to być środki pieniężne, inny majątek (nieruchomości, akcje). Może to być przyznanie prawa do pokrycia określonych kosztów takich jak: ochrona zdrowia (np. wysokie uposażenia w polisach na życie), edukacja, bieżące utrzymanie. Świadczenia dla beneficjenta mogą być jednorazowe, cykliczne, stałe.

Władze fundacji

Sposób powoływania i odwoływania organów, ich skład, uprawienia, obowiązki, wynagrodzenie zależy od decyzji fundatora. Szczególną uwagę warto zwrócić na opisanie oczekiwanych kompetencji członków zarządu, aby wykluczyć w przyszłości tych mniej pożądanych (nawet z grona rodziny). Fundator dla siebie samego powinien w statucie pozostawić kompetencję powoływania i odwolywania członka zarządu oraz jednoznacznie określić kto i na jakich zasadach przejmie tę kompetencję w przypadku jego śmieci.
W statucie konieczne jest ustanowienie ciała nadzorczego, jakim jest zgromadzenie beneficjentów.
Tu uwaga. Wbrew nazwie zgromadzeniem może być ciało jednoosobowe. A ponieważ fundator może być beneficjentem, może być również jednoosobowym zgromadzeniem beneficjentów. Nie należy bowiem tego utożsamiać ze zgromadzeniem wspólników w spółce kapitałowej, do którego ustawowo wchodzą wszyscy wspólnicy. W fundacji rodzinnej nie każdy beneficjent będzie miał to prawo. Po pierwsze, jak napisano wyżej, wskazuje ich fundator spośród osób mających prawa do głosowania, a te z kolei określa statut. Po drugie istotna jest rola zgromadzenia w realizacji zadań fundacji, również opisanych obowiązkowo w statusie. I tu należy tak dobrać skład, aby rolę wypełniał.
Fundator może powołać też radę nadzorczą, choć nie jest to warunek konieczny. Staje się konieczny w momencie, gdy jest więcej niż 25 beneficjentów.

Podsumowanie

Treść statutu kształtuje sam fundator w oparciu o wytyczne ustawy o fundacji rodzinnej i ogólne przepisy podatkowo-prawne. Należy jednak przyznać, że elastyczność i swoboda kształtowania zapisów jest duża. Praktyka podpowiada, aby statut tworzyła rada rodziny tj. Nestor, współmałżonek, dzieci, czyli sukcesorzy. Zapewne z udziałem doradcy sukcesyjnego, prawnika, księgowego. Może psychologa. Takie interdyscyplinarne podejście zapewnia sukces w przygotowaniu sukcesji pokoleniowej przy pomocy fundacji rodzinnej.
Jesteś gotowy, by zabezpieczyć przyszłość swojej rodziny i firmy? Pamiętaj, że dobrze przygotowany statut fundacji rodzinnej to klucz do skutecznej sukcesji pokoleniowej. Aby zgłębić temat i uzyskać nową perspektywę na transfer pokoleniowy, sięgnij po książkę "Biologika sukcesji." To nieocenione źródło wiedzy pomoże Ci świadomie i skutecznie zarządzać majątkiem rodzinnym. Nie czekaj, kup "Biologikę sukcesji" już dziś i bądź gotowy na wyzwania przyszłości!

Autorzy: Rafał Szcześniak, Jakub Misiak, Jacek Mariusz Lemiesz

Opublikowano 15.07.2024
Autor: Jakub Misiak

Skontaktuj się z nami




    Czytaj pozostałe wpisy

    Przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę jawną

    Przedsiębiorca w swoim planie sukcesyjnym może dokonać transformacji jednoosobowej działalności w spółkę jawną, jeśli nie jest jeszcze gotowy na prowadzenie spółki z o.o. Na czym polegają różnice i jakie korzyści wynikają z takiego przekształcenia?
    14.09.2024

    Estoński CIT z podatkowymi pułapkami

    Estoński CIT miał być przełomowym rozwiązaniem dla polskich firm, oferując prostotę i korzyści podatkowe. Jednak w praktyce ujawniły się liczne pułapki, które mogą zaskoczyć nawet najbardziej doświadczonych Przedsiębiorców. W naszym artykule przedstawiamy kluczowe ograniczenia i nietrafne interpretacje przepisów, które mogą wpłynąć na Twoje finanse. Dowiedz się, jak uniknąć problemów i skutecznie zarządzać swoim biznesem pod estońskim CIT. Przeczytaj całość, by zrozumieć, jak najlepiej chronić swoje interesy.
    19.08.2024

    Niewypłacona dywidenda a estoński CIT: co musisz wiedzieć?

    Czy estoński CIT to naprawdę złoty środek dla polskich przedsiębiorstw? Początkowo przedstawiany jako innowacyjne rozwiązanie, które miało wspierać rozwój biznesu i planowanie sukcesji w firmach rodzinnych, teraz budzi pewne kontrowersje. W artykule przyglądamy się szczegółom związanym z dywidendą w kontekście estońskiego CIT. Dowiesz się z niego, jakie pułapki podatkowe mogą Cię czekać i jak uniknąć podwójnego opodatkowania. Przeczytaj całość i poznaj, jak świadomie zarządzać zyskami swojej firmy.
    12.08.2024

    Co czytać w 2023?

    Krajowa Izba rekomenduje książkę Pawła Piotra Nowaka pt. “Biologika Sukcesji” jako najszersze kompendium wiedzy nt. firm rodzinnych. Zacznij swoją podróż do świata SUKCESJI od tej lektury. Sprawdź recenzję i rekomenduj bliskim.
    Kup pierwszy sezon
    Zapisz się do newslettera Krajowej Izby Doradców Sucesyjnych na poniedziałki z Sukcesją!
    Podaj swój adres e-mail i bądź na bieżąco - nie będziemy SPAMować!
    Dziękujemy za zapis!
    We respect your privacy. Your information is safe and will never be shared.
    Ribbon
    Na pewno? Obiecujemy, że będziesz zachwycony.
    ×
    ×
    WordPress Popup