Przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę jawną

Przedsiębiorca w swoim planie sukcesyjnym może dokonać transformacji jednoosobowej działalności w spółkę jawną, jeśli nie jest jeszcze gotowy na prowadzenie spółki z o.o. Na czym polegają różnice i jakie korzyści wynikają z takiego przekształcenia?

Korzyści spółki jawnej

W przypadku spółki jawnej nie ma formalnie wyodrębnionych organów, a decyzje podejmowane są przez wspólników w sposób elastyczny. Spółka jawna ma zazwyczaj prostszą strukturę organizacyjną i mniej formalności w porównaniu do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Na przykład uchwały wspólników mogą mieć formę ustną, a same zebrania nie wymagają żadnego sformalizowania. Wspólnicy mogą dowolnie dysponować zyskiem, a wypłata zaliczek na poczet zysku nie ma ograniczeń. Nie jest wymagana pełna księgowość, jeśli przychody są niższe niż 2 mln euro rocznie. Likwidacja może nastąpić w trybie umownym bez procedury, tak jak w przypadku sp. z o.o. Spółka jawna nie może co prawda skorzystać z preferencji wynikających z estońskiego CIT, ale tylko dlatego, że po prostu nie jest opodatkowana. Opodatkowani są wspólnicy, w przeciwieństwie do sp. z o.o., gdzie występuje podwójne opodatkowanie (na poziomie spółki i udziałowców).
Jednak coś za coś.
Wspólnicy spółki jawnej są zobowiązani do zapłaty składki zdrowotnej i pełnego ZUS. Zatem decyzja o przekształceniu w spółkę jawną zazwyczaj wynika z chęci swobodnego dostępu do gotówki, podobnie jak w działalności jednoosobowej oraz prostego systemu księgowego i podatkowego. Z drugiej strony pojawia się znaczące ryzyko w postaci solidarnej odpowiedzialność wspólników majątkiem osobistym za zobowiązania spółki jawnej. Inaczej niż w sp. z o.o., gdzie zasadniczo odpowiada spółka do wysokości kapitału zakładowego.

Dlaczego w tej sytuacji warto zdecydować się na takie przekształcenie? Poza wspomnianą dostępnością do gotówki, sam proces przekształcenia jest szybki, prosty i tani. Jednocześnie w planie sukcesyjnym do spółki może przystąpić sukcesor i pod kuratelą oraz wsparciem nestora przygotować się do samodzielnego prowadzenia biznesu.

Przekształcenie w wyniku likwidacji JDG
Przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w oparciu o art. 551 Kodeksu Cywilnego rozumiane jest jako przekształcenie gospodarcze, nie prawne. Prawne bowiem jest powiązane z przepisami Kodeksu spółek handlowych. Likwidacja działalności gospodarczej i następne wykorzystanie uzyskanych w ten sposób środków w celu utworzenia spółki jawnej bądź wstąpienia do istniejącej już spółki tego typu to jedna z metod. Wiąże się z koniecznością dopełnienia przez przedsiębiorcę następujących formalności:

Środki uzyskane ze zlikwidowanej działalności gospodarczej, były już przedsiębiorca, może przeznaczyć na założenie – wraz z inną osobą - spółki jawnej bądź też na wstąpienie do istniejącej już spółki jawnej. W przypadku zakładania spółki jawnej zobligowany będzie do dokonania następujących czynności:

Sprzedaż JDG na rzecz spółki jawnej
Jest to druga metoda przekształcenia gospodarczego, w ramach której dochodzi do przejścia składników przedsiębiorstwa określonych w art. 551 K.C., tj. całość przedsiębiorstwa lub jego wyodrębnionych części, nieruchomości lub ruchomości (w tym urządzeń, materiałów, towarów, zapasów), praw rzeczowych, praw wynikających z umów najmu i dzierżawy, wierzytelności, koncesji, licencji i zezwoleń, praw autorskich i ogólnie pojętych tajemnic przedsiębiorstwa (know-how). Sprzedaż przedsiębiorstwa, zgodnie z art. 751 K.C. powinna nastąpić w formie notarialnej, szczególnie jeżeli w skład przedsiębiorstwa wchodzi nieruchomość. Nie ma formalnych przeszkód, aby przedsiębiorca, który dokonał sprzedaży prowadzonej przez siebie działalności JDG, wstąpił jako wspólnik do spółki jawnej. Jest zobowiązany wnieść wkład, a nim mogą być środki pieniężne uzyskane ze sprzedaży przedsiębiorstwa. Wstąpienie do spółki wiąże się z koniecznością dokonania zmiany umowy spółki jawnej oraz wpisania zmian do KRS. Kolejnym krokiem jest zlikwidowanie prowadzonej przez jednoosobowego przedsiębiorcę działalności. W tym przypadku brak jest obowiązku zapłaty podatku VAT od remanentu likwidacyjnego. Jednocześnie po stronie sprzedającego powstaje zobowiązanie w zakresie podatku dochodowego od wartości sprzedaży oraz podatek PCC od nabytych nieruchomości, ruchomości i praw po stronie nabywcy.
Wniesienie przedsiębiorstwa aportem do spółki jawnej
Ostatnia z metod przekształcenia gospodarczego charakteryzuje się tym, iż przedsiębiorca przystępuje do istniejącej już spółki jawnej bądź zakłada z inną osobą taką spółkę, wnosząc tytułem wkładu niepieniężnego (aportu) przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 K.C.
W praktyce oznacza to, iż przedsiębiorca będzie kontynuował prowadzenie działalności gospodarczej, jednakże w zmienionej formie prawnej, tj. jako wspólnik spółki jawnej. Konsekwencją takiej konstrukcji jest konieczność dokonania zmiany umowy spółki i wpisania tych zmian do KRS. Przyjmuje się, iż przedsiębiorstwo powinno zostać wniesione do spółki według jego wartości rynkowej z dnia zawarcia umowy. W praktyce wygląda to tak, iż wartość aportu to uzgodniona przez wspólników wartość rzeczywista takiego wkładu niepieniężnego. Czynność polegająca na wniesieniu przedsiębiorstwa jako aportu do spółki nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Niezwykle istotne znaczenie ma przepis art. 93a Ordynacji podatkowej, zgodnie z którym spółka jawna, do której przedsiębiorca wniósł na pokrycie udziału wkład w postaci swego przedsiębiorstwa, wstępuje z mocy prawa we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki tegoż przedsiębiorcy. Uwaga - na następcę prawnego nie przechodzi NIP, co uniemożliwia np. wykorzystanie przez spółkę kas fiskalnych stanowiących własność przedsiębiorcy, a o dotychczas aktywne decyzje administracyjne należy wystąpić ponownie. Z kolei - zgodnie z art. 10 ust. 2 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - środki trwałe stanowiące przedmiot aportu nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym. W dalszej kolejności należy zlikwidować prowadzoną przez jednoosobowego przedsiębiorcę działalność. Analogicznie do poprzedniej metody przekształcenia, brak jest obowiązku zapłaty VAT od remanentu likwidacyjnego.

Podsumowanie
W omawianych wyżej przypadkach spółka jawna staje się nowym bytem prawnym i nie jest kontynuowana poprzednia działalność, która ulega likwidacji. Z uwagi, że spółka jawna ma charakter spółki osobowej, przedsiębiorca odpowiada całym swoim majątkiem, a proces sukcesyjny nadal nie jest prosty. Czy warto zatem dokonywać takiego przekształcenia? Tak. To jednak powinien być świadomy proces, a wspólnikami powinni być członkowie rodziny zaangażowani w rodzinny biznes i w przyszłości zdecydowani prowadzić go samodzielnie. Spółka jawna, jak wspomniano w treści artykułu, daje swobodę decyzyjną, pozwala nabywać doświadczeń sukcesorowi oraz płynnie wprowadza go w relacje biznesowe wewnątrz firmy i z kontrahentami. To jest nie do przecenienia i stanowi kluczową korzyść z sukcesyjnego punktu widzenia.

Jeśli zastanawiasz się, czy przekształcenie w spółkę jawną jest odpowiednie dla Twojej firmy i jak najlepiej przeprowadzić ten proces, skontaktuj się z certyfikowanym doradcą sukcesyjnym. Ekspert pomoże Ci ocenić wszystkie aspekty i podjąć najlepszą decyzję dla przyszłości Twojego biznesu. Umów się na konsultację już dziś!

Autorzy: Rafał Szcześniak, Jakub Misiak, Jacek Mariusz Lemiesz

Korzyści z estońskiego CIT

Czy wiesz, że CIT estoński może przynieść Twojej firmie znaczące korzyści podatkowe? Wprowadzony w 2021 roku, pozwala na płacenie podatku dopiero przy podziale zysku, co daje Przedsiębiorcom większe możliwości inwestowania w rozwój firmy. Przeczytaj nasz artykuł, aby dowiedzieć się, jak estoński CIT może wspierać proces sukcesji i optymalizację podatkową w Twojej firmie oraz dlaczego warto rozważyć zmianę formy działalności na bardziej bezpieczną biznesowo i rodzinnie.

Wprowadzony w 2021 roku tzw. estoński CIT formalnie nazywa się ryczałtem od dochodów spółek. Wszelkie rozliczenia i dokumentacja opierają się na zasadach zapisanych w przepisach o rachunkowości, a podatek płacony jest dopiero przy podziale zysku. Ta forma opodatkowania cieszy się dużą popularnością ze względu na korzyści, jakie oferuje Przedsiębiorcom. Spółka, która korzysta z tego modelu opodatkowania, co do zasady nie płaci podatku od osiąganych na bieżąco dochodów, o ile oczywiście zysk zostaje w spółce albo jeżeli jest wydawany na inwestycje w rozwój firmy. 

Na gruncie sukcesji zastosowanie podatku estońskiego ma duże znaczenie w procesie transformacji formy prowadzonej działalności biznesowej. Korzyści tej nie uzyska Przedsiębiorca w działalności jednoosobowej czy spółce cywilnej. Kluczem doradztwa sukcesyjnego jest jednak propozycja zmiany formy działalności na bardziej bezpieczną biznesowo i  rodzinnie.

I tu już otwiera się pole do podatkowych optymalizacji oraz korzyści w pełni zgodnych z prawem.. Opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek mogą wybrać bowiem Przedsiębiorcy prowadzący działalność w formie spółki akcyjnej, prostej spółki akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, spółki komandytowo-akcyjnej czy spółki komandytowej, których wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne. Podatnicy Ci nie mogą również posiadać udziałów czy akcji w innych spółkach.

Przejście na estoński CIT bez opłat i utrudnień

Decydując się na estoński CIT nie płaci się podatku od różnic pomiędzy rozliczeniem rachunkowym a podatkowym, jeśli z tej formy opodatkowania korzysta się przez co najmniej cztery lata podatkowe. Na estoński CIT można przejść zarówno z początkiem nowego roku podatkowego jak i w jego trakcie. Ma to znaczenie w procesie sukcesyjnym. Nie zawsze przecież decyzje i realizacje założeń zawartych w Raporcie Nestora można spełnić natychmiast. Ponadto tak znacząca zmiana biznesowa rekomendowana jest zazwyczaj jako instrukcja odroczona. Choćby dlatego, aby Przedsiębiorcy mogli spełnić wymogi określone w art. 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W spółkach kapitałowych myślących o estońskim CIT dominować musi działalność operacyjna (ponad 50 proc. przychodów), a mniej niż 50 proc. może stanowić przychód m.in. z odsetek, praw autorskich, wierzytelności. Ponadto warunek zatrudnienia to co najmniej trzy osoby na umowie o pracę lub na umowie zlecenia. 

W praktyce mamy dwie stawki podatku estońskiego CIT:

10% – w przypadku małych podatników oraz podatników rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej;

20% – w przypadku pozostałych podatników.

Choć nominalnie te stawki są wyższe niż w przypadku spółki na ogólnych zasadach (9% i 19%), to w ostatecznym rozrachunku wspólnik spółki na estońskim CIT, otrzymujący dywidendę, zapłaci mniej dzięki temu, iż jest uprawniony do odliczenia podatku zapłaconego wcześniej przez spółkę. W klasycznym rozwiązaniu łączny podatek spółki i wspólnika to 26% i 34%. Natomiast w estońskim CIT jest to odpowiednio 20% (mały podatnik) oraz 25% (duży podatnik). Korzyść jest wyraźna.

Czy ryczałt nadal się opłaca ?

Od stycznia 2024 roku estoński CIT wybrało 1718 spółek, czyli dwa razy mniej niż rok wcześniej. Jednocześnie do zasad ogólnych powróciło 546 spółek uznając wersje estońską za niekorzystną. Ogółem 15 907 firm rozlicza się tą formą ryczałtową wg. danych Ministerstwa Finansów (luty 2024 r.). Oczywiście korzyści finansowe są nadal te same, ale pojawia się wiele interpretacji fiskusa ograniczających dostęp spółek do korzyści. Przykładem może być pozyskanie inwestora będącego osobą prawną, a więc spółką. Wspólnikami, jak wspomniano wyżej, mogą być jedynie osoby fizyczne. Inne powody to postępowanie upadłościowe, w wyniku którego nastąpiło tzw. przewłaszczenie udziałów i niejako, bez własnej winy spółki, jej wspólnikiem staje się inna spółka (wierzyciel). To wyklucza stosowanie ryczałtu z powodów opisanych już w artykule. Ponadto, co dziwne w przypadku spółki, zdarzają się sytuacje braku spełnienia warunku zatrudnienia, który mówi o zaangażowaniu raptem 3 osób. Częstą sytuacją jest też pogarszająca się koniunktura i zmiana proporcji przychodów operacyjnych i pasywnych. Te drugie nie mogą przekroczyć 50%, a mowa o np.: wierzytelnościach, odsetkach, gwarancjach finansowych. Dwa niezwykle istotne powody rezygnacji z estońskiego CIT to spory administracyjne w sądach. Dotyczą one najczęściej wydatków na tzw. reprezentację lub delegację i są niezwiązane z działalnością gospodarczą, a ujęte są w koszty oraz tzw. ukryte zyski. Tu przykładami są: darowizny, zawyżanie lub zaniżanie ceny transakcyjnej, odsetki od kapitału wypłacane wspólnikowi zamiast dywidendy lub podwykonawstwo wspólnika na rzecz spółki. Drugim z kolei powodem zmiany na zasady ogólne podatkowe jest restrukturyzacja własności z udziałem fundacji rodzinnej. Nie można bowiem łączyć korzyści podatkowych fundacji rodzinnej z estońskim CIT.

Fundacja rodzinna

Zgodnie z ustawą fundacja rodzinna zwolniona jest z podatku CIT w zakresie działalności statutowej,
a w sytuacji wykonywania czynności innych niż te określone w art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej, ma wskazaną stałą stawkę CIT 25%. W związku z tym, że fundacja rodzinna nie podlega pod standardowe zasady opodatkowania CIT-em, nie jest możliwe zastosowanie CIT-u estońskiego.

Warto jednak zwrócić uwagę, że samo opodatkowanie fundacji rodzinnej, dokonującej wyłącznie czynności statutowych, podlega opodatkowaniu według zasad zbliżonych do estońskiego CIT-u, czyli jeśli są spełnione ustawowe warunki, to samo uzyskiwanie przychodów nie jest opodatkowane, natomiast ich wypłata beneficjentom już tak. Taka sama zasada panuje w estońskim CIT. Różnica jest w stawce, gdyż fundacja rodzinna płaci 15%, a firma w estońskim CIT 10% i 20 %

Przekształcenie formy działalności

Spółka stosująca rozliczenie ryczałtem od dochodów, w przypadku zmiany formy prawnej (na przykład z komandytowej na sp. z o.o), nie traci tego prawa. Oczywiście należy spełnić kilka warunków. Mianowicie wspólnikami nadal muszą być te same osoby fizyczne, rodzaj działalności będzie ten sam, a księgi rachunkowe zostaną zamknięte i ponownie otwarte bilansem otwarcia na dzień zmiany formy prawnej. Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej została oparta na art. 28k ust. 1 pkt 5-6 ustawy o CIT mówiącym, że takie przekształcenie nie jest czynnością restrukturyzacyjną, co umożliwia kontynuację rozliczenia ryczałtem. Dodatkowo jeśli w wyniku takiego przekształcenia np.: spółki komandytowej w sp. z o.o. nie powstanie żadna dodatnia wartość wynikająca z bilansu otwarcia, nie trzeba wykazywać dochodu związanego z tą operacją, a co za tym idzie, nie trzeba płacić podatku. Interpretacja z 14 lutego 2024 roku sygn. 0114-KDIP2-2.4010.672.2023.1.KW.

Estoński CIT to innowacyjne podejście do opodatkowania, które może przynieść Twojej firmie wiele korzyści, zwłaszcza w kontekście sukcesji pokoleniowej. Dzięki niemu możesz inwestować zyski w rozwój firmy bez obciążenia podatkowego, a płacić podatek dopiero przy ich podziale. Kluczowe jest jednak właściwe przygotowanie i zrozumienie wszystkich aspektów formalno-finansowo-prawnych.

Nie czekaj, aż będzie za późno! Kliknij TUTAJ i umów się na spotkanie z doradcą sukcesyjnym, aby dowiedzieć się, jak najlepiej wykorzystać estoński CIT i zabezpieczyć przyszłość swojej firmy i rodziny.

Autorzy: Rafał Szcześniak, Jakub Misiak, Jacek Mariusz Lemiesz

Zapisz się do newslettera Krajowej Izby Doradców Sucesyjnych na poniedziałki z Sukcesją!
Podaj swój adres e-mail i bądź na bieżąco - nie będziemy SPAMować!
Dziękujemy za zapis!
We respect your privacy. Your information is safe and will never be shared.
Ribbon
Na pewno? Obiecujemy, że będziesz zachwycony.
×
×
WordPress Popup