PRAWO SUKCESYJNE – TEORIA I PRAKTYKA. Cz. 2/5

Druga część wywiadu autora książki "Biologika Sukcesji" - Pawła Nowaka z adwokatem Jakubem Brońskim, wspólnikiem zarządzającym Kancelarii Broński Rajchel Prawo Podatki (spółka komandytowa), specjalizującej się w obsłudze podmiotów gospodarczych, doradztwie podatkowym i sukcesyjnym.

P.N.: Jakie są różne metody Sukcesji przedsiębiorstwa i jakie są ich konsekwencje podatkowe?

J.B.: Trudno jednoznacznie pogrupować metody Sukcesji. Wydaje mi się, że w bardzo dużym uproszczeniu możemy przyjąć główny podział na Sukcesję spadkową, gdy przedsiębiorstwo aż do chwili śmierci należało do Nestora i jest dziedziczone na podstawie przepisów prawa spadkowego oraz Sukcesję za życia, która polega na przekazaniu przedsiębiorstwa w drodze czynności podejmowanych przez Nestora przed śmiercią. W ramach tych dwóch głównych metod istnieje niezmiernie wiele pomniejszych podziałów zależnych od konkretnego stanu faktycznego. Skuteczna i optymalna podatkowo Sukcesja w zdecydowanej większości przypadków wymaga łączenia czynności wykonywanych za życia i na wypadek śmierci, w odpowiednich proporcjach i kolejności.

P.N.: Jakie czynniki podatkowe należy wziąć pod uwagę przy planowaniu Sukcesji przedsiębiorstwa?

J.B.: Czynności podejmowane w ramach złożonego procesu Sukcesji mogą być opodatkowane w zróżnicowany sposób (różnego rodzaju podatkami), w szczególności podatkiem od spadków i darowizn, podatkiem dochodowym od osób fizycznych, podatkiem dochodowym od osób prawnych, podatkiem od towarów i usług (VAT). W przypadku Sukcesji w ramach najbliższej rodziny w drodze dziedziczenia lub darowizny, na pierwszy plan wysuwa się podatek od spadków i darowizn. Przesunięcia majątkowe powinny być planowane w taki sposób, aby możliwe było skorzystanie ze zwolnienia od tego podatku – podmiotowego lub przedmiotowego. Jeśli w ramach Sukcesji dokonujemy czynności reorganizacyjnych, dodatkowo trzeba zwracać uwagę na wspomniane podatki dochodowe i VAT. Jeśli przedsiębiorstwo Nestora korzysta z jakichkolwiek ulg podatkowych takich jak ulgi inwestycyjne, ulgi badawczo-rozwojowe czy preferencyjne stawki opodatkowania, konieczne jest również zaplanowanie Sukcesji w taki sposób, aby mogły być one kontynuowane po przekazaniu przedsiębiorstwa. Ponadto w przypadku Sukcesji przedsiębiorstw prowadzących działalność międzynarodową należy wziąć pod uwagę aspekty związane z opodatkowaniem międzynarodowym, w tym kwestie takie jak podwójne opodatkowanie, umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, przepływ kapitału czy rezydencja podatkowa. Zrozumienie i uwzględnienie tych czynników w planowaniu Sukcesji jest konieczne i ma kluczowe znaczenie.

P.N.: Czy skutki podatkowe Sukcesji przedsiębiorstwa różnią się w zależności od jego struktury prawnej?

J.B.: Tak, skutki podatkowe Sukcesji przedsiębiorstwa mogą różnić się w zależności od jego struktury prawnej. Struktura prawna przedsiębiorstwa takiego jak spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna, spółka osobowa czy jednoosobowa działalność gospodarcza ma wpływ na konsekwencje podatkowe związane z Sukcesją. W dużej mierze nie wynika to jednak ze specjalnych przepisów podatkowych przypisanych do konkretnej formy działalności, lecz wiąże się z ograniczeniami w dysponowaniu przedsiębiorstwami w określonych formach prawnych, które z kolei wymuszają podejmowanie bardziej złożonych kroków w celu skutecznego przekazania firmy. Dla przykładu: rozdysponowanie akcjami lub udziałami w spółce kapitałowej jest zasadniczo proste i wymaga jednej czynności prawnej (czy to za życia, czy na wypadek śmierci), wywołującej konsekwencje podatkowe tyko w obrębie tej czynności. Po drugiej stronie możemy wskazać spółkę cywilną, w której możliwość rozdysponowania „udziałów” jest bardzo ograniczona, zaś proces sukcesyjny wymaga z zasady wielu czynności, w tym przekształcenia jej w inną formę prawną. Wiąże się to z następstwami podatkowymi na wielu płaszczyznach; w zależności od konkretnej sytuacji w takiej spółce niekiedy konsekwencje te mogą mieć negatywny charakter i pociągać konieczność zapłaty określonych podatków.

P.N.: Jaka jest najlepsza forma prowadzenia działalności gospodarczej?

J.B.: Nie da się obiektywnie wskazać takiej formy. Nie ma jednej „najlepszej” formy prowadzenia działalności gospodarczej, ponieważ każda forma ma swoje własne wady i zalety, a wybór zależy od indywidualnych potrzeb i preferencji przedsiębiorcy oraz okoliczności konkretnego przypadku. Przykładowo dla biznesu cechującego się niskim ryzykiem gospodarczym, wyborem wartym rozważenia będzie spółka komandytowa, która obecnie jest najmniej obciążona publicznoprawnie, jednak w przypadku bardziej ryzykownej działalności lepszym rozwiązaniem będzie spółka kapitałowa. W moim prywatnym rankingu najmniej atrakcyjnymi formami prowadzenia działalności są aktualnie jednoosobowa działalność gospodarcza i spółka cywilna. Jednoosobowa działalność gospodarcza sprawdza się wyłącznie w bardzo małych przedsięwzięciach i na tzw. samozatrudnieniu. Jest najprostszą i najbardziej elastyczną formą prowadzenia działalności. Przedsiębiorca prowadzi działalność na własny rachunek, jest odpowiedzialny osobiście za zobowiązania firmy i opodatkowany jest na zasadach podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). Zaletą jest prostota organizacyjna i stosunkowo niskie koszty prowadzenia takiej działalności, ale jednocześnie przedsiębiorca ponosi osobistą odpowiedzialność za zobowiązania firmy. Po zmianach wprowadzonych tzw. „Polskim Ładem” obciążenia publicznoprawne tej formy działalności są stosunkowo wysokie. Dodatkowo, po przekroczeniu ustawowych progów obrotów, przedsiębiorca jednoosobowy ma obowiązek prowadzić pełną księgowość czy poddawać sprawozdanie finansowe badaniu biegłego rewidenta, co znacznie zmniejsza elastyczność tej formy działalności, zbliżając ją do najbardziej sformalizowanych spółek handlowych. Spółka cywilna to natomiast połączenie wad jednoosobowej działalności gospodarczej z wadami majątku wspólnego, oddanego do tzw. „niepodzielnej ręki”. Na drugim biegunie mojego rankingu znajduje się spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, która obecnie jest jedną z najpopularniejszych form prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Charakteryzuje się ograniczoną odpowiedzialnością wspólników, co oznacza, że wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki tylko do wysokości wniesionego kapitału. Spółka z o.o. posiada oddzielną osobowość prawną i jest opodatkowana na zasadach podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). Główną zaletą spółki z o.o. jest zapewnienie bezpieczeństwa majątku prywatnego wspólników. Dodatkowo jeśli dana spółka z o.o. spełnia warunki do objęcia ryczałtem od przychodów spółek, kolokwialnie zwanym CIT-em estońskim, to obciążenia publicznoprawne są zbliżone lub nawet mniejsze niż w przypadku jednoosobowych działalności gospodarczych.

P.N.: Wspomniany CIT estoński to popularne w ostatnim czasie określenie. Czy to najlepsza forma opodatkowania?

J.B.: To zależy od konstrukcji i zasad działania danego przedsiębiorstwa. Na przykładach pojedynczych przedsiębiorstw, które wprawdzie spełniają wymagania dla objęcia ich CIT-em estońskim, można jednak wskazać bardziej korzystne zasady opodatkowania (na przykład przy wykorzystaniu różnego rodzaju ulg podatkowych). Niemniej jednak w mojej ocenie, w zdecydowanej większości firm, które spełniają wymagania do objęcia ich CIT-em estońskim, ta forma opodatkowania będzie zdecydowanie korzystniejsza od opodatkowania na zasadach ogólnych. Dla przykładu: przywołana wyżej spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest opodatkowana podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT) w wysokości 9% dla małego podatnika CIT lub 19% dla dużego podatnika CIT. Wspólnicy mogą otrzymywać od spółki środki pieniężne na podstawie różnych tytułów (umowa o pracę, zlecenie, powołanie, kontrakt B2B itp.), gdzie wynagrodzenie wspólników stanowi koszt podatkowy dla spółki i przychód podatkowy dla wspólnika. Z założenia jednak transfer środków od spółki do wspólnika powinien następować w formie wypłaty zysku, tj. dywidendy. W takim przypadku, w spółce opodatkowanej na zasadach ogólnych, efektywne opodatkowanie wynosi odpowiednio 26,3% lub 34,4%. W przypadku dużego podatnika CIT efektywne opodatkowanie jest zatem znacząco wyższe niż w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej. W przypadku CIT-u estońskiego spółka w ogóle nie płaci podatku dochodowego do czasu wytransferowania zysku do wspólników w formie dywidendy lub równoważnej. Wszelkie środki reinwestowane lub kumulowane w spółce nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym. CIT estoński jest również bardzo korzystny w przypadku, gdy wspólnicy mają zamiar wypłacać sobie dywidendę – jest ona bowiem opodatkowana efektywnie w wysokości 20% dla małego podatnika oraz 25% dla dużego podatnika, co w połączeniu z brakiem składki zdrowotnej i składki solidarnościowej powoduje, że obciążenie publicznoprawne zysku wspólnika jest niższe lub równe temu jakie byłoby w ramach działalności jednoosobowej opodatkowanej tzw. podatkiem liniowym.

Zapraszamy do śledzenia kolejnych części naszej serii, które będą publikowane w następnych tygodniach. Każda z nich zagłębia się w różne aspekty sukcesji, dostarczając praktycznych porad i strategii.

Równocześnie, jeśli jesteś przedsiębiorcą zastanawiającym się nad przyszłością swojej firmy, nie zwlekaj z konsultacją z certyfikowanym doradcą sukcesyjnym. Zaplanuj już dziś spotkanie, aby skutecznie przygotować się na przekazanie sterów kolejnemu pokoleniu i zapewnić ciągłość Twojego przedsiębiorstwa. Zapraszamy do kontaktu! KLIKNIJ TUTAJ!

Fundacja rodzinna. Cz. 8 – Najważniejsze pytania i odpowiedzi

Odkryj tajniki fundacji rodzinnej - Twojego "rodzinnego skarbca"! Fundacja rodzinna to wyjątkowa forma prawna, która pozwala zabezpieczyć majątek na przyszłość, poprzez efektywne zarządzanie nim w imieniu beneficjentów. W niniejszym tekście odpowiadamy na najważniejsze pytania dotyczące tego narzędzia, pomagając zrozumieć, jak może ono służyć Twojej rodzinie czy biznesowi. Od kwestii zakładania fundacji, przez zarządzanie, aż po możliwości i obowiązki, które niesie za sobą jej prowadzenie—przybliżamy wszystko, co musisz wiedzieć, aby podjąć świadomą decyzję o jej założeniu.

Fundację rodzinną można utworzyć w kilku celach. Celem może być zgromadzenie rodzinnego majątku w jednym bezpiecznym miejscu, zarządzanie nim w interesie beneficjentów czy też spełnianie świadczeń na ich rzecz. Dlatego też fundację rodzinną określa się nieraz mianem „rodzinnego skarbca”. I nie jest to określenie na wyrost. O tym właśnie piszemy poniżej, odpowiadając na najistotniejsze pytania dotyczące tej nowej instytucji prawnej w Polsce.

Czym jest fundacja rodzinna ?
Obecnie firmy rodzinne, w Polsce prowadzone najczęściej w formie jednoosobowych działalności gospodarczych, czasem spółek osobowych, najrzadziejspółek kapitałowych, nie mają jednoznacznych i jednolitych narzędzi prawnych, finansowych, psychologicznych i strategicznych, które gwarantowałyby pełną kontrolę nad sukcesją czy utrzymaniem firmy w kolejnych pokoleniach. Stworzenie w ustawie modelu fundacji rodzinnych zdecydowanie to ułatwia. Fundacja rodzinna de facto przejmuje na własność zasoby, bezpiecznie je gromadzi i gwarantuje wielopokoleniowe korzystanie z profitów. Wyklucza ryzyko roztrwonienia dorobku przez błędne lub nieumiejętne decyzje następców prawnych.

Kto może założyć fundację rodzinną?
Nieco błędnie uważa się, że fundacja rodzinna jest dedykowana dla biznesu. Owszem, to przedsiębiorcy szczególnie skorzystają na jej powołaniu. Niemniej każdy może zostać fundatorem swoje własnej fundacji rodzinnej. Na przykład manager, lekarz, sportowiec, muzyk, aktor. Wystarczy dysponować majątkiem w wysokości 100 tysięcy złotych w dowolnej formie. Gotówka, nieruchomość, dzieła sztuki, akcje, prawa autorskie itd.

Ile kosztuje powołanie fundacji?
Poza wspomnianym wkładem, wynoszącym 100 tysięcy złotych, należy przede wszystkim zgodzić się na koszty doradztwa prawnego, księgowego, podatkowego, strategicznego. Ile wyniosą?
Będzie to zależało od konkretnego pomysłu fundatora na zarządzanie swoim majątkiem, skalę trudności przygotowania statutu i tak naprawdę od wysokość jego majątku. Nie bez znaczenia przy szacowaniu tych kosztów będą miały także doświadczenie, kwalifikacje
i marka doradców. Przyjmijmy, że 1% wartości zabezpieczanego majątku to dolna granica kosztów. Pozostają też koszty administracyjne i sądowe, ale to drobne kwoty wobec powyższego.

Kto zarządza fundacją?
Jednym słowem: Zarząd. Ponadto pieczę nad fundacją rodzinną sprawują również takie organy kontrolne jak Rada Nadzorcza i Zgromadzenie Beneficjentów. Zarząd fundacji rodzinnej ma realizować cele zawarte w statucie fundacji i prowadzić sprawy bieżące, w tym reprezentować ją na zewnątrz. Oprócz tego, do ustawowych obowiązków Zarządu należy prowadzenie listy beneficjentów, informowanie beneficjentów o przysługujących im świadczeniach oraz spełnianie tych świadczeń. To wydaje się banalne. Trzeba jednak pamiętać, że fundacja zgromadziła majątek rodziny i należy nim tak zarządzać operacyjnie, aby go pomnażać. A tu już definicja ustawowa nie wystarczy. W zarządzie powinni zasiadać profesjonalni managerowie, czyli pojawia się kolejny i raczej niemały koszt prowadzenia fundacji rodzinnej. Prezesem może być też sam fundator, ale to w jakimś sensie wypacza cel powołania fundacji, która ma pozwolić fundatorowi na rentierskie życie, a nie prowadzenie kolejnego biznesu.

Kto może zostać beneficjentem?
Beneficjentem może być dowolna osoba fizyczna lub organizacja pożytku publicznego, którą w statucie wskaże fundator i przepisy nie wprowadzają w tym zakresie żadnych dodatkowych ograniczeń. Nie jest wymagane, aby beneficjent był osobą pełnoletnią albo posiadał pełną zdolność do czynności prawnych. Beneficjent nie musi być osobą spokrewnioną, ani spowinowaconą z fundatorem. Co więcej beneficjentem może być również sam fundator.

Jakie podatki płaci fundacja?
Fundacja rodzinna nie płaci podatków. Zapłaci 15% podatku CIT w momencie dokonania świadczenia na rzecz beneficjenta. Z kolei dochody beneficjenta otrzymane z fundacji rodzinnej, nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn dla tzw. „grupy zerowej” w stosunku do fundatora tj. małżonka, rodziców, dzieci, wnuków, pasierba, rodzeństwa, ojczyma i macochy. Inni członkowie rodziny zapłacą 10%, a beneficjenci niespokrewnieni 15%. Dodatkowym warunkiem jest konkretny zapis w statucie mówiący o tym, kto jest beneficjentem i jaki katalog świadczeń mu przysługuje.

Jaki jest zakres działalności gospodarczej fundacji?

Ustawa, co do zasady, wprowadza zakaz prowadzenia przez fundację rodzinną działalności gospodarczej, co uzasadniane jest ograniczeniem ryzyka związanego z prowadzeniem takiej działalności i koniecznością ochrony wnoszonego do niej majątku. Wyjątek ma stanowić działalność polegająca na zbywaniu, najmie lub dzierżawie mienia, którego jest się posiadaczem lub właścicielem (mowa najczęściej o nieruchomościach), przystępowaniu i uczestnictwie w spółkach handlowych, funduszach inwestycyjnych czy spółdzielniach mających swoją siedzibę w kraju lub za granicą, nabywaniu i zbywaniu papierów wartościowych lub finansowych instrumentów pochodnych, udzielaniu wybranym podmiotom pożyczek, obrocie zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej i prowadzeniu przedsiębiorstwa w ramach gospodarstwa rolnego. Inne formy działalności oraz te wskazane powyżej, ale w interpretacjach uszczelnione przez organy fiskalne, powodują nałożenie na fundację sankcyjnego podatku CIT 25%.

Kto odpowiada za długi fundacji?
Utworzenie fundacji i wniesienie do niej majątku nie jest sposobem na ucieczkę od istniejących zobowiązań wobec kontrahentów. Fundacja rodzinna będzie odpowiedzialna solidarnie z fundatorem za jego zobowiązania i zaległości podatkowe powstałe przed jej utworzeniem. Odpowiedzialność będzie jednak ograniczona do wysokości wniesionego do fundacji mienia. Za zobowiązania fundatora powstałe po założeniu fundacji, fundacja nie odpowiada. Fundacja rodzinna będzie mogła odpowiadać za zobowiązania alimentacyjne fundatora powstałe przed ustanowieniem fundacji rodzinnej oraz za zobowiązania alimentacyjne powstałe także po ustanowieniu fundacji rodzinnej, jeśli egzekucja z jego majątku osobistego będzie bezskuteczna. Za zobowiązania powstałe w trakcie trwania fundacji i wynikające z jej bieżącej działalności odpowiada fundacja. Konkretnie Zarząd.

Czy fundację można rozwiązać?
Każde stowarzyszenie, prowadzące działalność gospodarczą, jest podmiotem gospodarczym (przedsiębiorcą), które może zostać rozwiązane lub może zostać ogłoszona jego upadłość.
Po pierwsze, sam statut fundacji rodzinnej może przewidywać, że w określonych przypadkach ulegnie ona rozwiązaniu. Może się tak stać zwłaszcza w sytuacji, gdy zrealizowany zostanie cel fundacji rodzinnej lub wystąpi brak możliwości dalszej realizacji tego celu.
Po drugie, podstawą rozwiązania fundacji rodzinnej jest zarządzanie nią w sposób sprzeczny z jej celem lub interesami beneficjentów.
Po trzecie, rozwiązanie następuje w sytuacji zakończenia postępowania upadłościowego fundacji rodzinnej prowadzącej deficytową działalność gospodarczą.
Istnieją też przesłanki do rozwiązania fundacji rodzinnej przez sąd rejestrowy z urzędu bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego. Kiedy to może nastąpić? Przede wszystkim w sytuacji nie zgłoszenia fundacji do rejestru fundacji rodzinnych w terminie sześciu miesięcy od dnia oświadczenia o założeniu fundacji, nie wniesienia wkładu lub nie złożenia rocznych sprawozdań finansowych za dwa kolejne lata obrotowe mimo wezwania sądu rejestrowego.

Czy fundatora obowiązują przepisy spadkowe?

Tak. Jednocześnie ustawa o fundacji rodzinnej nowelizuje przepisy prawa spadkowego dotyczące zachowku tj. uprawnienia pominiętych bliskich krewnych spadkodawcy do żądania zapłaty określonej kwoty od osób, które nabyły prawa do spadku. Zwyczajowo zachowek to 50% należnego i nieotrzymanego spadku. Przewidziano jednak m.in. możliwość zrzeczenia się zachowku, rozłożenia go na raty, odroczenia terminu płatności, czy obniżenia jego wysokości. Ponadto świadczenia otrzymane od fundacji rodzinnej przez uprawnionego obniżają wartość zachowku.
Fundator może dokonywać darowizn oraz rozporządzić testamentowo majątkiem osobistym, nie będącym w zasobach fundacji.

Czy fundacja jest dobrą formą sukcesji?

Nie jest zapewne optymalną formą samą w sobie. Bez wątpienia do rozstrzygnięcia pozostają kwestie darowizn w gronie rodziny i poza nią, sprawy własnościowe sprzed powołania fundacji. Pozostaje nieunikniony wątek śmierci fundatora, śmierci beneficjenta. Szczególnie te nagłe przypadki. Do rozpatrzenia jest również przyznanie świadczeń z fundacji osobie małoletniej i zarząd nad tym majątkiem. Pozostają też kwestie biznesowe, jeśli mówimy o przedsiębiorcy. Fundacja rodzinna to narzędzie sukcesyjne, ale nie perpetuum mobile. Samo nic nie będzie działało. Trzeba zaplanować proces sukcesyjny, którego elementem może być fundacja rodzinna.

Chcesz wiedzieć, czy fundacja rodzinna jest dla Ciebie? Umów się na Sukcesyjne INTRO, razem przeanalizujemy Twoje potrzeby oraz możliwości, które oferuje ta forma zabezpieczenia majątku i przekazywania go kolejnym pokoleniom. Czekamy na Ciebie, aby pomóc Ci zbudować trwałe fundamenty dla przyszłości Twojej rodziny. Nie czekaj, zadzwoń lub napisz do nas już dziś!

Autorzy: Rafał Szcześniak, Jakub Misiak, Jacek Mariusz Lemiesz

Fundacja Rodzinna. Cz.4 - Jak uniknąć podatkowych pułapek?

Fundacja rodzinna jest instrumentem prawnym i finansowym do zarządzania prywatnym majątkiem (nie tylko przedsiębiorcy) oraz realizacji planów sukcesji wielopokoleniowej. Nie powinna jednak skłaniać fundatora do traktowania jej jako narzędzia optymalizacji podatkowej. Tymczasem kwestie podatkowe są istotnym motywem i motorem do podjęcia kroków rejestracji fundacji rodzinnej. Faktycznie intencją ustawodawcy jest udostępnienie polskim przedsiębiorcom i ich rodzinom rozwiązań umożliwiających trwałą oraz skuteczną sukcesję pokoleniową wraz z preferencjami fiskalnymi. Kierując się jednak tylko motywacją finansową, a nie stricte sukcesyjną, mamy niemal 100% pewność kontroli organów skarbowych i prawdopodobnie poważne kłopoty. Wskazują na to pojawiające się interpretacje skarbowe i pierwsze wyroki sądowe.

Podatki fundatora i beneficjenta

Na etapie tworzenia założeń fundacji oraz jej statutu, konieczne jest rozważenie korzyści podatkowych na starcie i konsekwencji podatkowych na końcu. Warto spojrzeć na to z perspektywy tak fundatora, jak i beneficjenta. Kto będzie zarządzał aktywami? Jakie aktywa wnieść do fundacji? Czy fundator będzie jeden czy będzie ich kilku? Kto zostanie beneficjentem? Jaki jest stopień pokrewieństwa lub powinowactwa fundatora i beneficjenta? Odpowiedzi na te pytania pozwalają określić status podatkowy na bazie obecnie obowiązującego prawa. Stąd też decyzja o utworzeniu fundacji rodzinnej powinna być prawie zawsze poprzedzona spisaniem konstytucji firmy rodzinnej, która nie tylko będzie zawierała odpowiedzi na ww. pytania, ale całościowo i szczegółowo opisze relacje między przedsiębiorstwem a rodziną. 

Tu warto tylko wspomnieć, że dynamika zmian prawa w Polsce jest niezwykle wysoka. W 2023 roku powstało blisko 3 000 nowych aktów prawnych (wg. Dziennika Ustaw to aż 2824 pozycji), co oznacza ponad 25 000 stron maszynopisu. Ponadto w kwestii przepisów o fundacji rodzinnej miesięcznie pojawia się kilka nowych interpretacji Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, zazwyczaj niekorzystnych dla podatnika i uszczelniających przepisy ustawy. W tych warunkach konieczne wydaje się szczegółowe rozważenie zasad funkcjonowania i ustalenie celów powołania fundacji rodzinnej.

Fundator nie zapłaci żadnego podatku od mienia wniesionego do fundacji. Nie zapłaci go również, jeżeli te same aktywa zostaną wprowadzone z powrotem do majątku osobistego fundatora, w przypadku likwidacji fundacji. Zdecydował o tym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi wyrokami z dnia 28 listopada 2023 roku (sygn. akt I SA/Łd 768/23) oraz (sygn. akt I SA/Łd 737/23). W drugim orzeczeniu przyznano jednak rację organom skarbowym, że od wypłaconego świadczenia na rzecz beneficjenta należny jest podatek CIT 15% bez względu na to, czy wkład (głównie gotówkowy) wypracował w fundacji zysk czy stratę. Odrzucono tezę, że podatek CIT jest należy tylko od zysku. Oznacza to konieczność takiego zarządzania wkładem, aby zysk był przynajmniej wyższy niż podatek CIT 15%.

Wielu fundatorów fundacji rodzinnej

Fundatorem może być wyłącznie osoba fizyczna, prowadząca działalność gospodarczą lub po prostu posiadająca majątek godny przypilnowania planem sukcesyjnym. Fundatorów jednej fundacji rodzinnej może być kilku, np.: małżonkowie, rodzeństwo, ale również osoby niespokrewnione. Ta kwestia przekłada się na beneficjentów bezpośrednio w momencie wypłacania świadczeń z fundacji. Otóż grupa podatkowa tzw. zerowa, czyli najbliższa rodzina (mowa o pokrewieństwie fundator – beneficjent) nie zapłaci podatku dochodowego PIT. Natomiast, gdy świadczenia będą wypłacane dalszej rodzinie np.: siostrzeńcowi czy wujkowi, to zastosowana zostanie stawka 10% PIT. W przypadku beneficjentów niespokrewnionych z fundatorem, takie osoby zapłacą podatek dochodowy PIT 15%.

Tutaj trzeba pamiętać, że dotyczy to jednego fundatora. W przypadku wielu fundatorów mogą mieć oni różne stopnie pokrewieństwa i powinowactwa z beneficjentami. Zatem w przypadku wypłacania świadczeń, należy obliczyć proporcjonalny wkład każdego fundatora oraz proporcjonalne świadczenie dla każdego beneficjenta. Określić stopnie pokrewieństwa między nimi i zastosować odpowiednią stawkę podatku dochodowego PIT. Jak już wcześniej wspomniano może to być 0%, 10% lub 15%.

Katalog świadczeń w statucie

Rola statutu fundacji rodzinnej i poprzedzającej go konstytucji firmy rodzinnej (która może być aportem wniesiona do statutu)  jest kluczowa. Zazwyczaj fundator koncentruje się na celach fundacji, zapisach regulujących bieżącą działalność, czy określających organy władzy i zakres ich kompetencji. W szczególności wątek beneficjentów nie może być w statucie pominięty. Bezwzględnie należy pamiętać o  katalogu świadczeń dla beneficjentów, który musi być ściśle określony. Przewidziane w ustawie zwolnienia z podatków lub ich korzystne zastosowanie odnoszą się wprost do świadczeń i konkretnej listy osób przewidzianych w statucie fundacji rodzinnej. Innymi słowy, jeżeli beneficjent uzyska świadczenie niezgodne ze statutem, zapłaci podatek według skali progresywnej tj. 12% lub 32% PIT. Ponadto może podlegać daninie solidarnościowej wynoszącej 4% w przypadku, gdy wartość świadczenia jest wyższa niż jeden milion złotych. Przykładowo, niezgodna z zapisami statutu darowizna na rzecz beneficjenta przez fundację apartamentu o wartości rynkowej 2 000 000 zł będzie skutkowała obciążeniem fundacji 15% CIT, zaś beneficjenta stawką PIT 32% plus 4% tzw. daniną solidarnościową.  Istnieje jeszcze jedno niebezpieczeństwo. Statut fundacji rodzinnej powinien zawierać szczegółowe zapisy o konkretnym wykorzystaniu wspomnianego apartamentu. Przykładowo: gdy zamieszka w nim dziecko fundatora z rodziną, co nie było wcześniej ustalone, pojawi się nieodpłatne świadczenie na rzecz dziecka. Można przyjąć, że będzie to równowartość rynkowego czynsz wynajmu. I to powinno zostać opodatkowane PIT 12% lub 32% dlatego, że statut fundacji w katalogu świadczeń nie dawał podstaw do skorzystania ze stawki 0% dla najbliższej rodziny.  Jednocześnie opisane wyżej, nieodpłatne świadczenie, choć domniemane, może spowodować po stronie fundacji rodzinnej tzw. klauzulę ukrytego zysku. A to z kolei wiąże się z sankcyjnym podatkiem CIT w wysokości 25%.

Zaplanowanie przyszłości majątku i sukcesji pokoleniowej to zadanie wymagające rozwagi i mądrego podejścia. Nie pozwól, aby brak wiedzy lub niepewność stanęły na drodze do zabezpieczenia przyszłości Twojej firmy i rodziny. Wygospodaruj godzinę na spotkanie z certyfikowanym doradcą sukcesyjnym, który pomoże Ci przejść przez proces planowania sukcesji z pewnością siebie i spokojem. To nie tylko inwestycja w przyszłość Twojego biznesu, ale i solidne fundamenty dla przyszłych pokoleń.

Kliknij TUTAJ i umów się już teraz na Sukcesyjne INTRO. Zacznij budować trwałe rozwiązania dla swojej rodziny i przedsiębiorstwa. Czekamy na Ciebie, by wspólnie kształtować lepszą przyszłość.

Autorzy: Rafał Szcześniak, Jakub Misiak, Jacek Mariusz Lemiesz

Zapisz się do newslettera Krajowej Izby Doradców Sucesyjnych na poniedziałki z Sukcesją!
Podaj swój adres e-mail i bądź na bieżąco - nie będziemy SPAMować!
Dziękujemy za zapis!
We respect your privacy. Your information is safe and will never be shared.
Ribbon
Na pewno? Obiecujemy, że będziesz zachwycony.
×
×
WordPress Popup