PRAWO SUKCESYJNE – TEORIA I PRAKTYKA. Cz. 3/5

Zapraszamy do trzeciej części wywiadu z Pawłem Nowakiem, autorem książki "Biologika Sukcesji", oraz Jakubem Brońskim, adwokatem i wspólnikiem zarządzającym w Kancelarii Broński Rajchel Prawo Podatki (spółka komandytowa). Kancelaria ta specjalizuje się w obsłudze podmiotów gospodarczych oraz doradztwie podatkowym i sukcesyjnym. W tej części rozmowy zagłębiamy się w konsekwencje finansowe dla spadkobierców w przypadku niespłaconych długów przedsiębiorstwa, instytucję zachowku oraz możliwości planowania podatkowego, które pomagają zapewnić ciągłość działalności firmy. Zapraszamy do lektury i czerpania wiedzy z doświadczeń naszych ekspertów!

P.N.: Jakie są konsekwencje finansowe dla spadkobierców w przypadku niespłaconych długów przedsiębiorstwa?
J.B.:
Konsekwencje finansowe dla spadkobierców w przypadku niespłaconych zobowiązań przedsiębiorstwa zależą od rodzaju zobowiązań, wyboru spadkobierców oraz struktury i statusu prawnopodatkowego przedsiębiorstwa. Generalną zasadą jest, że odpowiedzialność spadkobierców za zobowiązania spadkowe ogranicza się do wartości spadku (choć spadkobierca może oświadczyć, że przyjmuje spadek wprost i odpowiada za zobowiązania bez ograniczeń).
W przypadku dziedziczenia przedsiębiorstwa spadkobiercy dziedziczą zarówno aktywa, jak i pasywa firmy. Oznacza to, że niespłacone zobowiązania i długi przedsiębiorstwa stają się częścią masy spadkowej, a spadkobiercy są za nie odpowiedzialni tylko do wysokości wartości spadku, który otrzymali. Jeśli zatem wartość aktywów firmy wynosi 1 milion złotych, a jej zobowiązania wynoszą 2 miliony złotych, to spadkobierca będzie odpowiadał do wysokości 1 miliona. To oczywiście wyłącznie generalna zasada, a sytuacja poszczególnych spadkobierców i wierzycieli przedsiębiorstwa może kształtować się inaczej w zależności od uwarunkowań konkretnego przypadku.


P.N.: Czy oprócz długów i podatków spadkobiercy mogą spotkać się z innymi negatywnymi konsekwencjami finansowymi Sukcesji?
J.B.:
Tak, zdecydowanie. Szczególną uwagę należy zwrócić na instytucję zachowku, która ma za zadanie chronić najbliższą rodzinę spadkodawcy przed pokrzywdzeniem z jego strony, zapewniając im określony udział w spadku. W skrócie polega to na tym, że spadkobiercy wchodzący w skład najbliższej rodziny spadkodawcy mogą domagać się określonych wartości majątkowych, nawet jeśli nie zostali uwzględnieni w testamencie. Roszczenie to obowiązane są spełnić osoby, które odziedziczyły spadek lub otrzymały od spadkodawcy darowizny za jego życia. Dla przykładu: przedsiębiorczyni ma męża i jedno dziecko, powiedzmy w wieku trzynastu lat. Majątek jest wart 50 milionów złotych. Aby zapewnić sprawne zarządzenie przedsiębiorstwem do czasu uzyskania przez dziecko pełnoletniości, przedsiębiorczyni cały spadek zapisała na rzecz męża. W takim przypadku dziecko może domagać się od męża zachowku odpowiadającego 2/3 tego, co odziedziczyłoby, gdyby nie sporządzono testamentu, tj. kwoty około 16,5 miliona złotych. Można założyć, że niewiele osób dysponować będzie takimi środkami, co może powodować konieczność spieniężenia przedsiębiorstwa. Problem zdecydowanie może nasilać się przy rozliczeniach między rodzeństwem. Często zdarza się, że chęć i predyspozycje do kontynuowania działalności Nestora wykazuje tylko jeden lub paru z większej liczby Sukcesorów, co uzasadnia przekazanie przedsiębiorstwa właśnie im. Z tego względu jeśli planowane jest przekazanie przedsiębiorstwa na rzecz jednej z wielu osób uprawnionych do zachowku, należy rozważyć wystąpienie ewentualnych roszczeń o zachowek i postarać się je odpowiednio zabezpieczyć.


P.N.: W jaki sposób jest to możliwe?
J.B.:
Można oczywiście zadbać, aby osoby niedziedziczące przedsiębiorstwa otrzymały od spadkodawcy inne składniki majątkowe, których wartość przewyższa wartość zachowku. Jeśli nie ma takiej możliwości, można zawrzeć ze spadkobiercą umowę o zrzeczenie się zachowku – jest to jednak rozwiązanie, które może wzbudzać emocjonalny sprzeciw spadkobierców. Wartym rozważenia są z całą pewnością istniejące na rynku produkty ubezpieczeniowe zapewniające finansowanie, które nie wchodzi w skład spadku – właśnie na taką okoliczność. W tym usługa Cash on the Table, której prawidłowa konstrukcja umożliwia dostęp do kapitału przy minimalnym obciążeniu finansowym, dokonanym za życia Nestora. Można też rozważyć taki sposób reorganizacji i rozdysponowania przedsiębiorstwa, aby pakiet kontrolny nad działalnością należał do jednego lub paru Sukcesorów, natomiast mniejsze udziały w nim, stanowiące wartość materialną i pasywny dochód, do pozostałych. Nowością w polskim systemie prawa jest możliwość ograniczenia roszczeń o zachowek przy wykorzystaniu Fundacji Rodzinnej, do której przenoszone są składniki majątkowe. Jak widać, możliwości wyeliminowania roszczeń o zachowek jest całkiem sporo, a wyzwanie polega na doborze najbardziej optymalnej z nich.


P.N.: Wróćmy do tematu podatków w Sukcesji. Jakie są możliwości planowania podatkowego w kontekście Sukcesji przedsiębiorstwa, aby zapewnić ciągłość działalności i minimalizować koszty podatkowe?
J.B.:
Myślę, że w dużej mierze przebija się to już z moich wcześniejszych odpowiedzi – planowanie prawne i podatkowe w kontekście Sukcesji przedsiębiorstwa musi zawierać różne strategie, mające na celu zapewnienie ciągłości działalności i minimalizowanie kosztów podatkowych. Strategie te składają się z wielu elementów, spośród których na wymienienie zasługują na pewno: strukturyzacja Sukcesji w sposób optymalny podatkowo oraz maksymalne wykorzystanie darowizn. Planując Sukcesję przedsiębiorstwa istnieje możliwość dostosowania struktury prawnej i organizacyjnej w celu zoptymalizowania kosztów podatkowych. Może to obejmować przekształcenie przedsiębiorstwa w inną formę prawną, która oferuje łatwiejsze rozdysponowywanie przedsiębiorstwem, a często również korzystniejsze warunki podatkowe – nie tylko dla jego przekazania, ale też bieżącego prowadzenia. Zdarza się, że przy okazji przeprowadzania szeroko rozumianego procesu Sukcesji przedsiębiorstwa, jego bieżące obciążenia podatkowe zostają zmniejszone o kilka czy nawet kilkanaście procent. Co się zaś tyczy wykorzystania darowizn: jeśli właściciel przedsiębiorstwa w efekcie Sukcesji ma zamiar przekazać swoje udziały lub akcje na rzecz spokrewnionych z nim osób, operowanie darowiznami jest z reguły atrakcyjną strategią podatkową, bowiem, przy zachowaniu określonych wymogów, w ogóle nie generuje ono obciążeń podatkowych w gronie najbliższej rodziny. Trzeba pamiętać, że każdy przypadek Sukcesji jest unikalny i wymaga indywidualnego podejścia. Nie każde rozwiązanie będzie odpowiednie do każdego biznesu.


P.N.: Czy w Twojej ocenie prawo podatkowe w Polsce ułatwia, czy utrudnia przeprowadzenie procesu Sukcesji?
J.B.:
Prawo podatkowe w Polsce reguluje wiele aspektów związanych z procesem Sukcesji przedsiębiorstwa. Nie da się ukryć, że jest ono stosunkowo skomplikowane. Istnieje wiele przepisów podatkowych, które dotyczą dziedziczenia, transferu majątku oraz opodatkowania w kontekście Sukcesji. Z jednej strony polskie prawo podatkowe ułatwia proces Sukcesji, zapewniając korzystne zasady opodatkowania dla spadkobierców i umożliwiając skuteczne planowanie podatkowe. Przykładem takich udogodnień jest możliwość skorzystania z całkowitego zwolnienia z podatku od spadku lub darowizny. Z drugiej strony prawo podatkowe może stanowić utrudnienie w procesie Sukcesji ze względu na złożoność przepisów i wymogi raportowania. Często konieczne jest spełnienie określonych warunków, procedur i dochowanie terminów, co może wiązać się z dodatkowymi kosztami i trudnościami administracyjnymi. Ponadto niektóre przepisy podatkowe mogą prowadzić do podwójnego opodatkowania lub niewłaściwej oceny wartości majątku spadkowego, co może wpływać na wynik finansowy procesu Sukcesji. Podsumowując, w mojej ocenie polskie prawo podatkowe nie utrudnia zasadniczo procesu Sukcesji. Bardziej skłaniam się ku stwierdzeniu, że jeśli planuje ją i przeprowadza doświadczony specjalista, to negatywne konsekwencje podatkowe nie wystąpią wcale albo będą minimalne.

Zapraszamy do śledzenia kolejnych części naszej serii, które będą publikowane w następnych tygodniach. Każda z nich zagłębia się w różne aspekty sukcesji, dostarczając praktycznych porad i strategii.

Równocześnie, jeśli jesteś przedsiębiorcą zastanawiającym się nad przyszłością swojej firmy, nie zwlekaj z konsultacją z certyfikowanym doradcą sukcesyjnym. Zaplanuj już dziś spotkanie, aby skutecznie przygotować się na przekazanie sterów kolejnemu pokoleniu i zapewnić ciągłość Twojego przedsiębiorstwa. Zapraszamy do kontaktu! KLIKNIJ TUTAJ

Fundacja Rodzinna. Jakie aktywa wnieść do Fundacji? Część 1 – nieruchomości

Odkryj potencjał Fundacji Rodzinnej – klucz do strategicznego gromadzenia, zarządzania i pomnażania mienia dla przyszłych pokoleń. W obliczu nowych możliwości pojawiają się pytania: jakie aktywa najlepiej wnieść do Fundacji i czy istnieją ograniczenia lub ryzyka? Czy dom rodzinny może stać się fundamentem Twojej fundacji, a nieruchomości komercyjne jej stabilnym źródłem dochodu? W tym artykule rozwiejemy wątpliwości i przedstawimy, jak mądrze kształtować przyszłość finansową Twojej rodziny. Przygotuj się na propozycje szerokich możliwości, które otwiera przed Tobą Fundacja Rodzinna.

Fundacja Rodzinna to instytucja prawna, która pojawiła się w maju 2023 roku. Jej kluczowym celem jest gromadzenie mienia, zarządzanie nim, inwestowanie i pomnażanie w imieniu oraz interesie beneficjentów.

Fundacja Rodzinna jest promowana jako podmiot skierowany głównie do przedsiębiorców, którzy dzięki niej zabezpieczą swoją firmę wraz z wypracowanym majątkiem. Jak pokazuje praktyka, na korzyści płynące z tej instytucji zwrócili uwagę również przedstawiciele m.in. z grona top managerów, profesjonalnych inwestorów, mówiąc wprost – osób zamożnych, dla których Fundacja Rodzinna może stanowić rodzinny skarbiec albo prywatny fundusz emerytalny.

Co może być wkładem założycielskim fundacji?

Może to być: gotówka, dzieła sztuki, nieruchomości prywatne i komercyjne, akcje, udziały w spółkach kapitałowych. Jest tylko jeden warunek – wkład musi mieć wartość nie mniejszą niż 100 tysięcy złotych oraz stanowić własność fundatora.

Nieruchomości prywatne w Fundacji Rodzinnej

Jak wskazuje nazwa, Fundacja ma charakter rodzinny i tak też jest postrzegana przez fundatorów. Poza gotówką, najprostszym aktywem, który zabezpieczy start fundacji, wydaje się być dom rodzinny. Zazwyczaj, jest to dom aktualnie zamieszkiwany przez rodzinę fundatora, ale w takiej sytuacji należy zdać sobie sprawę z pułapek i niebezpieczeństw takiego rozwiązania. Przede wszystkim, Fundacja Rodzinna jest osobą prawną z własnym majątkiem i potencjalnymi zobowiązaniami. Jest niezależna od fundatora, który przenosząc własne mienie do fundacji, wyzbywa się formalnie praw własności. Nie ma mechanizmu ustawowego do zwrotu wniesionego do fundacji mienia. Innymi słowy, dopiero likwidacja fundacji mogłaby spowodować możliwość odzyskania domu rodzinnego. Jednak uwaga – likwidacja fundacji jest obciążona podatkiem CIT 15%, a same powody likwidacji są ściśle opisane w ustawie, a jej zasady powinny być zawarte w statucie fundacji. Trzeba też wspomnieć o powstaniu przychodu do opodatkowania podatkiem PIT 15%, który obciąża beneficjentów, za wyjątkiem samego fundatora i tzw. grupy zerowej (najbliższa rodzina). Płynie z tego następujący wniosek – wycofanie domu rodzinnego wniesionego jako mienie do fundacji, będzie obciążone podatkiem.

Występuje też inna pułapka, związana z wniesieniem nieruchomości do Fundacji Rodzinnej. Dom rodzinny staje się formalnie własnością fundacji, czyli domownicy powinni zawrzeć z fundacją umowę najmu wraz z ustalonym czynszem miesięcznym. Tu z kolei, powstaje prawo do korzystania, będące świadczeniem opodatkowanym CIT 15%. Innymi słowy – z tytułu czynszu – fundacja powinna ponieść koszt podatkowy, a rodzina wydatek czynszowy.

Nieruchomości komercyjne na wynajem

Przykładem nieruchomości, która będąc wkładem do fundacji przyniesie wymierne korzyści, może być dom lub mieszkanie przeznaczone na wynajem. Jednak uwaga – musi być to wynajem długoterminowy. Co to oznacza? Otóż, powinny być zachowane czynności i procedury zwyczajowo związane z wynajmem, tj. umowa najmu, regulamin najmu, protokół zdawczo-odbiorczy, kaucja oraz cykliczna płatność czynszu najmu. I jeszcze sprawa kluczowa – umowa powinna określać czas najmu powyżej miesiąca, a idealna opcja – to umowa roczna. W takim przypadku, wynajem staje się długoterminowy i nie jest sprzeczny z interpretacją dyrektora Krajowej Izby Skarbowej na temat dozwolonej działalności fundacji i związanych z tym zwolnień podatkowych. Mianowicie, w interpretacji nr 0111-KDIB1-3.4010.662.2023.2.AN z 19 grudnia 2023 r. stwierdzono, że najem krótkoterminowy nie zawiera się w dozwolonej działalności Fundacji Rodzinnej. Co prawda, nie jest to jednoznaczne, czy w grę wchodzi faktyczne wykorzystanie lokum, np.: weekendowy wynajem posesji nad jeziorem czy też ogólna, roczna dostępność lokalu z faktycznym wykorzystywaniem weekendowym. Według opinii prawnych, opisana wyżej, zwyczajowa procedura wynajmu na długi okres, pozwala skorzystać ze zwolnienia podatkowego, co oznacza, że fundacja będąca właścicielem, zapłaci jedynie roczny podatek od nieruchomości wynajmując taki lokal. To są opinie prawne. Po drugiej stronie pozostają opinie skarbowe. I tak, w interpretacji z 8 grudnia 2023 r. nr 0111-KDIB1-2.4010.646.2023.1.EJ, można spotkać wniosek o zapłatę 25% podatku sankcyjnego od dochodów z działalności hotelarskiej i noclegowej, bez względu na to, czy jest to krótko lub długoterminowy wynajem. Także w przypadku rozdzielenia typowej usługi noclegowej od serwisu dodatkowego, np.: posiłki, parkowanie, pranie, korzystanie z sal konferencyjnych czy też rekreacji w SPA. Pojawiały się sygnały ze strony prawniczej, iż rozdział usług pozwala na tzw. działalność dozwoloną fundacji ze stawką CIT 0%. Wydaje się, że cytowana decyzja skarbowa skutecznie blokuje to rozwiązanie.

Najem komercyjny przez fundację, czy poza fundacją?

Zastanawiając się nad wniesieniem nieruchomości jako wkładu do Fundacji Rodzinnej, warto rozważyć, jaki cel formalnie spełnia dana nieruchomość dziś, i jaki ma spełniać w przyszłości. Przykładowo, cel inwestycyjny, dający dziś bieżące korzyści z wynajmu mieszkania, może zamienić się w cel konsumpcyjny, gdy mieszkanie otrzyma w darowiźnie pełnoletni wnuk, będący dziś małoletnim dzieckiem. Fundacja od takiej transakcji zapłaci 15% podatku CIT.

Najlepszą opcją dla fundatora jest nieruchomość, która pozwala kumulować i reinwestować przychody, pomnażając w ten sposób nieopodatkowaną, dostępną wartość pieniężną portfela. Ze względu na zwolnienie Fundacji z podatku CIT, jest to oferta inwestycyjna, w oczywisty sposób bardziej korzystna niż klasyczny wynajem komercyjny z ryczałtem 8,5% lub 12%.

Należy również pamiętać, że wynajem nieruchomości, będących w zasobach Fundacji Rodzinnej, na cele prowadzonej działalności gospodarczej przez fundatora, beneficjenta, albo osoby z nimi powiązane (powyżej 5% udziału) skutkuje zapłatą podatku CIT 19% oraz podatku od nieruchomości. Oznacza to, że wniesienie do Fundacji spółki kapitałowej wraz z nieruchomościami po pierwsze – pozbawia fundatora tej własności na rzecz fundacji, po drugie – Fundacja nie może bez podatku dzierżawić nieruchomości wniesionej spółce.

Podsumowując, Fundacja Rodzinna to elastyczne narzędzie do zabezpieczania i pomnażania majątku. Pozwala na wniesienie różnorodnych aktywów, od nieruchomości po dzieła sztuki. Jednak decyzje te wymagają głębokiego zrozumienia możliwości i ograniczeń prawnych oraz podatkowych. Ważne, aby pamiętać o konsekwencjach wniesienia nieruchomości do Fundacji – zwłaszcza podatkowych. Fundacja Rodzinna staje się niezależnym podmiotem, co jest kluczowe, przy przekazaniu własności domu rodzinnego.

Decyzja o powołaniu Fundacji Rodzinnej to istotny krok, który wymaga dokładnej analizy i konsultacji z ekspertami. Jeśli rozważasz taką opcję, zapraszamy do skonsultowania się z certyfikowanymi doradcami sukcesyjnymi, posiadającymi licencję Krajowej Izby Doradców Sukcesyjnych. To doskonała okazja do zweryfikowania zasadności powołania Fundacji Rodzinnej w kontekście Twoich indywidualnych potrzeb i oczekiwań. Skontaktuj się z nami, aby dowiedzieć się więcej o tym, jak możemy Ci pomóc w efektywnym planowaniu sukcesji i zabezpieczeniu przyszłości Twojej rodziny. Kliknij TUTAJ lub wypełnij formularz poniżej.

Autorzy: Rafał Szcześniak, Jakub Misiak, Jacek Mariusz Lemiesz

Zapisz się do newslettera Krajowej Izby Doradców Sucesyjnych na poniedziałki z Sukcesją!
Podaj swój adres e-mail i bądź na bieżąco - nie będziemy SPAMować!
Dziękujemy za zapis!
We respect your privacy. Your information is safe and will never be shared.
Ribbon
Na pewno? Obiecujemy, że będziesz zachwycony.
×
×
WordPress Popup