PRAWO SUKCESYJNE – TEORIA I PRAKTYKA. Cz. 1/5

Wywiad z adwokatem Jakubem Brońskim, wspólnikiem zarządzającym Kancelarii Broński Rajchel Prawo Podatki (spółka komandytowa), specjalizującej się w obsłudze podmiotów gospodarczych, doradztwie podatkowym i sukcesyjnym.

Paweł Nowak: Na początek powiedz, co Ty jako prawnik rozumiesz pod pojęciem „Sukcesji”?

Jakub Broński: To zależy od kontekstu, w jakim użyty jest ten termin. Jeśli miałbym odpowiedzieć jednym słowem, będzie to po prostu „następstwo”. Odpowiadając bardziej szczegółowo – dla prawnika pojęcie „Sukcesji” odnosi się do prawnego procesu przekazania własności lub kontroli nad aktywami, zobowiązaniami i prawami danej osoby (fizycznej, prawnej lub innej jednostki), na inny podmiot, po określonym zdarzeniu takim jak śmierć, reorganizacja czy zbycie. Sukcesja może dotyczyć różnych sfer, na przykład Sukcesja spadkowa (dziedziczenie), Sukcesja przedsiębiorstw, Sukcesja majątku, Sukcesja prawna itp. Pod pojęciem „Sukcesji spadkowej” prawnik rozumie proces prawnego przekazania majątku osoby zmarłej (spadkodawcy) na spadkobierców, zgodnie z przepisami prawa spadkowego. Dotyczy to przekazania aktywów, zobowiązań, praw i obowiązków osoby zmarłej na osoby uprawnione do dziedziczenia zgodnie z ustawą lub testamentem. Sukcesja przedsiębiorstw odnosi się do przekazania własności, kontroli lub zarządzania przedsiębiorstwem z jednego podmiotu na inny. Może to dotyczyć zasadniczo każdego rodzaju przedsiębiorstwa – prowadzonego w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej lub wszelkiego rodzaju spółek. Proces ten może odbywać się poprzez sprzedaż, fuzję, podział, przekształcenie oraz oczywiście dziedziczenie. W każdym przypadku Sukcesji prawnik zajmuje się analizą, interpretacją i stosowaniem przepisów prawnych dotyczących Sukcesji, doradza w procesie planowania Sukcesji, przygotowuje dokumenty prawne i zapewnia zgodność całego procesu z wymogami prawnopodatkowymi.

P.N.: Od wielu lat zajmujesz się tematyką Sukcesji przedsiębiorstw. Skąd taki obszar zainteresowań?

J.B.: W swojej działalności niemal wyłącznie skupiam się na świadczeniu kompleksowej obsługi prawnej i podatkowej konkretnie dla przedsiębiorców. Sukcesja przedsiębiorstw stanowi naturalne rozwinięcie tych usług i nierozerwalnie się z nimi łączy. Przekazanie lub wygaszanie firmy jest bowiem nieodłącznym elementem jej prowadzenia. Głównym zadaniem prawnika specjalizującego się w Sukcesji przedsiębiorstw jest zapewnienie ochrony prawnej w trakcie całego procesu Sukcesji dla przedsiębiorstwa, jego właścicieli oraz Sukcesorów. Składa się na to identyfikacja potencjalnych problemów prawnych, ryzyk i konfliktów, opracowanie strategii i rozwiązań mających na celu minimalizację tych ryzyk oraz pomoc w wyborze odpowiedniej struktury prawnej. Doradztwo prawne i podatkowe pozwala na zapobieganie potencjalnym trudnościom prawnopodatkowym, które mogą wystąpić w trakcie procesu Sukcesji.

P.N.: Jakie jest doświadczenie Twoje i Twojej Kancelarii w przeprowadzaniu procesów sukcesyjnych?

J.B.: Jak sam wspomniałeś, Sukcesją przedsiębiorstw zajmuję się od wielu lat. W tym czasie, choć działając w różnych podmiotach, doradzałem, prowadziłem i koordynowałem dziesiątki projektów w przedmiocie reorganizacji i Sukcesji przedsiębiorstw w całej Polsce – zarówno niewielkich jednoosobowych działalności gospodarczych, jak też dużych grup kapitałowych. W 2022 roku wraz z osobami o podobnym doświadczeniu, z którymi połączyła mnie wspólna wizja nowoczesnych usług prawniczych, utworzyliśmy BRPP. Obecnie nasz zespół tworzą więc eksperci z wieloletnim, specjalistycznym doświadczeniem. Przy projektach Sukcesyjnych często współpracujemy z Doradcami Sukcesyjnymi, specjalistami z zakresu ubezpieczeń czy zarządzania finansami, dzięki czemu nasi Klienci otrzymują innowacyjne i bezpieczne rozwiązania prawne oraz bardzo kompleksowe wsparcie wykraczające poza obszar samego prawa. W efekcie nasi Klienci uzyskali nie tylko odpowiednie zabezpieczenie sukcesyjne, ale często również istotne i długofalowe korzyści finansowe w bieżącej działalności. Wydaje mi się, że jesteśmy jedną z nielicznych kancelarii w Polsce, mogącą pochwalić się takim doświadczeniem w tematyce kompleksowej Sukcesji przedsiębiorstw.

P.N.: Czy według Ciebie w polskim społeczeństwie istnieje duża świadomość tematów sukcesyjnych?

J.B.: Z moich obserwacji wynika, że świadomość sukcesyjna w Polsce nie jest jeszcze na wystarczająco wysokim poziomie. Istnieje tendencja do unikania tych tematów, zapewne z powodu niechęci do myślenia o śmierci i kojarzonymi z nią testamentami i dziedziczeniem. Jednym z głównych powodów braku świadomości sukcesyjnej jest brak planowania przyszłości zarówno pod względem finansowym, jak i majątkowym. Wielu ludzi skupia się na bieżących sprawach i nie myśli o tym, co się stanie z ich majątkiem po ich śmierci. Dominuje wciąż przekonanie, że temat testamentu jest zarezerwowany jedynie dla osób starszych, co prowadzi do ciągłego odkładania go na później. Dodatkowo niektórzy ludzie mają obawy związane z dziedziczeniem, na przykład boją się, że podnosząc temat podziału majątku wywołają konflikty w rodzinie. To powoduje opór i niechęć do poruszania tematów sukcesyjnych.

P.N.: A czy Ty posiadasz testament?

J.B.: Oczywiście! Swój testament sporządziłem już wiele lat temu i rekomenduję to każdej dorosłej osobie, bez wyraźnej granicy wieku.

P.N.: Czy w ostatnim czasie obserwujesz wzmożone zainteresowanie tematem Sukcesji przedsiębiorstw?

J.B.: Niewątpliwie w ostatnich latach zainteresowanie tym tematem wśród przedsiębiorców znacznie wzrosło. Wielu z nich zdaje sobie sprawę z konieczności odpowiedniego planowania i świadomego przekazania swojego biznesu w celu zapewnienia ciągłości działalności i jej rozwoju. Obserwujemy, że coraz więcej przedsiębiorstw szuka wsparcia prawników specjalizujących się w Sukcesji firm. Przedsiębiorcy są zainteresowani rozwiązaniami prawnopodatkowymi, które pomogą im skutecznie przejść przez proces Sukcesji, minimalizując ryzyka, zapewniając zgodność z przepisami i optymalizując konsekwencje podatkowe. Tendencja wzmożonego zainteresowania Sukcesją firm, w mojej ocenie, wynika częściowo z rosnącej świadomości przedsiębiorców o konieczności planowania i przygotowania na przyszłość. To również konsekwencja obserwacji rodzin, których Nestorzy odeszli, wcześniej nie regulując tych obszarów. Niestety kończyło się to zamknięciem działalności. W tej chwili mamy tak naprawdę pierwszą falę Sukcesji Pokoleniowej przedsiębiorców, którzy budowali swoje przedsiębiorstwa po 1989 roku. Potrzeba zapewnienia kontynuacji działalności przedsiębiorstw przyczynia się do wzrostu zainteresowania tą tematyką.

P.N.: Czy bez przeprowadzenia zaplanowanej Sukcesji przedsiębiorstwo jest skazane na rozpad po śmierci właściciela?

J.B.: Na szczęście niekoniecznie. Brak zaplanowanej Sukcesji przedsiębiorstwa nie zawsze oznacza, że firma po śmierci właściciela ulegnie rozpadowi. W takich przypadkach główną rolę odgrywa forma prowadzonego przedsiębiorstwa i zaangażowanie Sukcesorów. W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej niezaplanowana Sukcesja jest bardzo skomplikowana, ponieważ przedsiębiorstwo jest bezpośrednio związane z właścicielem i zasadniczo przestaje istnieć razem z nim (lub funkcjonuje jeszcze przez określony czas jako przedsiębiorstwo „w spadku”). W tym przypadku kluczowe znaczenie będzie mieć postawa Spadkobierców – ich zaangażowanie, znajomość przedsiębiorstwa i procesów decyzyjnych, determinacja w otworzeniu własnej firmy i przeniesienia do niej przedsiębiorstwa spadkodawcy. Z drugiej strony, w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością czy spółce akcyjnej, niezaplanowana Sukcesja będzie o wiele łatwiejsza, ponieważ śmierć wspólnika czy akcjonariusza nie grozi wygaśnięciem spółki; w tym przypadku problemy sukcesyjne dotkną Spadkobierców, ale w mniejszym stopniu samą firmę.

Zapraszamy do śledzenia kolejnych części naszej serii, które będą publikowane w następnych tygodniach. Każda z nich zagłębia się w różne aspekty sukcesji, dostarczając praktycznych porad i strategii.

Równocześnie, jeśli jesteś przedsiębiorcą zastanawiającym się nad przyszłością swojej firmy, nie zwlekaj z konsultacją z certyfikowanym doradcą sukcesyjnym. Zaplanuj już dziś spotkanie, aby skutecznie przygotować się na przekazanie sterów kolejnemu pokoleniu i zapewnić ciągłość Twojego przedsiębiorstwa. Zapraszamy do kontaktu! KLIKNIJ TUTAJ!