NIE CHOWAJ GŁOWY W PIASEK - fragment książki "Biologika Sukcesji"

W prezentowanym dziś fragmencie książki "Biologika Sukcesji", Paweł Piotr Nowak odsłania przed nami prawdę o wyzwaniach sukcesji w przedsiębiorstwach lat 90. i ujawnia, dlaczego tak wielu przedsiębiorców unika tego tematu. Czy masz gotowość zmierzyć się z prawdą i zabezpieczyć przyszłość swojej firmy? Zapraszamy do lektury.

"Skoro już wstępnie określiliśmy to, kim jest przedsiębiorca lat 90., posiadamy podstawowy wgląd w jego strukturę rodzinną i panujące wtenczas warunki na linii rodzina – biznes, zajmijmy się poszczególnymi składowymi procesu sukcesyjnego, konfrontując je z wiedzą płynącą z różnych dyscyplin.

„Przygotowanie i pokazanie dzieciom komponentów SUKCESJI, w formie wy tycznych i instrukcji sukcesyjnych, jest JEDNYM Z NAJWAŻNIEJSZYCH egzaminów z rodzicielstwa. Ukazuje się wtedy wszystko, czego nauczyliśmy nasze dzieci. Widać wtedy jak na dłoni miłość i wdzięczność, ale też dumę, zazdrość i głupotę. Jawna rozmowa oparta o prawdę z potomkami na temat SUKCESJI, to dla wszystkich bardzo ważna życiowa lekcja. Szczególnie jeśli na szali «być albo nie być» jest przedsiębiorstwo” (.P.P. Nowak, Przewodnik Sukcesyjny. Wytyczne i instrukcje, Wyd. Ruthenus, Krosno 2018.)

Gdy Sukcesja pozostaje w rodzinie tematem TABU, powoduje stan decyzyjnego zawieszenia. Tak samo zachowują się zwierzęta w stanie zagrożenia. Reagująca OŚ HPA, którą tworzą: przysadka mózgowa, nadnercza i podwzgórze, pracuje wtedy na 110% mocy. A co dokładnie robi? Ta część mózgu nie jest kreatywna, nic nie tworzy. Reaguje na stres, popychając nas do walki, ucieczki, albo do udawania, że nic się nie dzieje. Otóż zwykle organizm, a dokładniej tzw. gadzia część mózgu, reaguje na poczucie zagrożenia unikaniem niebezpieczeństwa, poprzez zamrożenie, odrętwienie, zastygnięcie w bezruchu, wprawienie ciała w stan zupełnie pozbawiony emocji i racjonalnego myślenia.

Akcja setek lub tysięcy filmów zrealizowanych przez National Geographic toczy się według tego scenariusza. Jak zazwyczaj się on kończy? Złapana ofiara ostatecznie wije się w agonii. Drugi scenariusz to ucieczka lub walka. Ale ucieczka dokąd? U zwierząt sytuacja wydaje się oczywista, ponieważ dzięki adrenalinie posiadają większą moc. Przepustowość naczyń krwionośnych zwiększa się wtedy kwantowo. U jeleni ucieczka po przegranej walce o wpływy podczas rykowiska, często kończy się śmiercią z powodu zawału mięśnia sercowego. U ludzi silny stres związany z przegraną w biznesie również często kończy się ciężkim zawałem, w najlepszym wypadku – nie prowadzącym do śmierci.

Istnieje duża dysproporcja między tym, co ma do stracenia drapieżnik i jego ofiara. W przyrodzie nosi to nazwę syndromu gazeli. Otóż uciekająca gazela, która jest przysmakiem tygrysów, może pomylić się tylko raz. Polujący tygrys może „pomylić się” wiele razy. Wszak dla tygrysa stawką w grze jest tylko jeden posiłek, dla gazeli – życie. Niestety, w SUKCESJI nie jesteś tygrysem. Nieudane pierwsze podejście do tematyki SUKCESJI, co do zasady kończy się brakiem drugiego podejścia. W SUKCESJI nie możesz pomylić się kilka razy. Działaj metodą japońską. Trzy razy mierz i raz tnij.

Dla przedsiębiorcy stawką w grze jest jego FIRMA. Ludzie stosują bardziej wyrafinowane sposoby unikania zagrożenia niż jaszczurka, potrafią używać wielu wybiegów i włożyć wiele energii w to, by nie zmierzyć się z prawdą o sobie. W tym celu będą wypierać, tłumić, omijać, zaprzeczać, mamić, zwlekać i odraczać. W pra cy Doradcy Sukcesyjnego taka postawa Nestorów nazywana jest prokrastynacją, a w przypadku osób „niezastąpionych” cezaromanią. Jeżeli stawką jest przetrwanie przedsiębiorstwa przez następne pokolenia, właściwym działaniem zapewniającym skuteczny i trwały transfer Wiedzy, Władzy i Własności, nie jest trwanie w bezruchu albo ucieczka od tego tematu. Nie zdadzą się tu one na nic. Między innymi z takich powodów jedynie 13% firm w Polsce działa w drugim pokoleniu.

Dlaczego tak się dzieje? I znowu potrzebujemy flirtu z biologią. Otóż Nestor, czyli Samiec Alfa, który w latach 90. zakładał firmę, posiadał w sobie geny odzyskanej wolności, odwagi, walki i ochoty aby zmieniać świat. Pracował ile tylko mógł, siedem dni w tygodniu, ponad siły, ponad wytrzymałość, często płacąc za to wysoką cenę utraty zdrowia. W tym czasie jego dzieci, czyli Sukcesorzy, otaczane były opieką i szczególną troską matki, która starała się wyrównywać brak poświęcania uwagi dzieciom przez nieobecnego ojca. Występująca w zastępstwie Nestora matka, przejmowała zadania, które w dynamice rodzinnej nazywane są energią męską, a które nie przynależą do ról biologicznych kobiet. Prawie zawsze dzieciom przyjdzie za to zapłacić wysoką cenę. Jeśli nie w tym pokoleniu, to w następnym. Szczególnymi rodzajami chorób lub jeszcze bardziej szczególnymi schematami życiowymi. Epigenetyczne programy „ponad genem” odtworzą się w różnych wariacjach w kolejnych pokoleniach. W chorobach, w zachowaniach i uwikłaniach, które są częścią tejże lojalności. To pewne.

Lojalność rodowa jest niczym czubek góry lodowej, której wierzchołek mówi nam wyłącznie o tym, że góra istnieje. Pod taflą wody, czyli umownie – naszej świadomości, znajduje się bowiem cała historia SUKCESJI, czyli kontynuacji, tło, cień i legenda. Dla wnikliwych – instrukcja obsługi wraz z komentarzem samego Boga. Pod kolejnymi warstwami odnaleźć możemy, choć najczęściej nie znajduje my, prawdy przysłów: „jaki ojciec, taki syn”, „jaka mać, taka nać”, „czym skorupka za młodu nasiąknie, tym na starość trąci”, „niedaleko pada jabłko od jabłoni” itp. Epigenetyka i Imprinting genomowy poprzez formę molekuł emocji, a dokładniej rzecz ujmując poprzez trwały zapis w molekułach białkowych na powierzchni ludzkich komórek, trzymają swoistą „rozpiskę” (ciała opioidowe) dzisiejszych przekonań – i na tym etapie książki mówiąc jeszcze ogólnie – instrukcję obsługi SUKCESJI. W kolejnej części tej książki przyjrzymy się temu wszystkiemu bliżej."

Paweł Piotr Nowak, BIOLOGIKA SUKCESJI. Sezon I: Świadomość, Krosno 2023

"Biologika sukcesji" to nie tylko książka – to kompleksowy przewodnik po emocjach, biologii i biznesie. Dzięki niemu zrozumiesz, jak kluczowe jest przygotowanie do przekazania firmy kolejnemu pokoleniu. Nie zwlekaj, zanurz się w tej wyjątkowej lekturze i zabezpiecz przyszłość swojego przedsiębiorstwa.

Kliknij w link i przeczytaj całą książkę "Biologika Sukcesji".
Dla pełnego zrozumienia umów się na Intro Sukcesyjne i dowiedz się, jak planować swoją sukcesję z ekspertem!

Zarząd sukcesyjny cz. 1

Zagadnienie dotyczące Sukcesji najczęściej kojarzone jest z biznesem jako przekazanie firmy następnemu pokoleniu. Tymczasem, kwestia ta jest dużo bardziej złożona. Główny problem polega na braku ugruntowanych wzorców udanej transformacji wiedzy, władzy, własności, i często – wartości.

Obecni przedsiębiorcy najczęściej budowali swój biznes od „zera”. Sami nie doświadczyli procesu sukcesyjnego i nie mają skąd czerpać wzorców. Polscy przedsiębiorcy są w większości pierwszym pokoleniem biznesowym po 30 latach działania wolnego rynku. Stoi przed nimi wyzwanie – często - jedno z najtrudniejszych w ich życiu. Artykuł ten ma za zadanie przybliżyć osobie fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą praktyczne wykorzystanie ustawy z 2018 roku o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwa. Jest to ustawa dedykowana przedsiębiorcom prowadzącym jednoosobowe działalności gospodarcze oraz wspólnikom spółek cywilnych.

Zagrożenia biznesowe

W Polsce funkcjonuje ponad 2 miliony firm, z których niemal 90% prowadzonych jest jako jednoosobowa działalność gospodarcza. Pozostałe – to spółki cywilne, jawne, komandytowe, czy też bardziej zaawansowane prawnie i księgowo – spółki z o.o. oraz spółki akcyjne i pochodne. Wydaje się, że wszystkim przedsiębiorcom zależy, aby dzieło ich życia nie zakończyło się wraz z ich chorobą, śmiercią, wypadkiem czy niekorzystnymi wydarzeniami gospodarczymi. Innymi słowy, właściciele firm dokonują wszelkich starań, aby ich firma weszła w świadomy proces sukcesyjny i z powodzeniem rozwijała działalność w kolejnych latach.

Można przyjąć tezę, że przeciętna polska firma (szczególnie z sektora MŚP) całą bazę danych i wiedzę zgromadziła w głowie i telefonie właściciela. Kontakty, rekomendacje, kontrakty, finanse, ceny, marże, sekrety negocjacji itd. Przedsiębiorcy ci, albo nie wyjeżdżają na urlop, albo w czasie wakacji nadal zarządzają firmą. Bardzo rzadko w firmie znajdują się osoby, które mogą na chwilę, lub na dłużej, zastąpić przedsiębiorcę w jego obowiązkach.

Tymczasem, śmierć przedsiębiorcy – jeszcze do niedawna z mocy prawa – powoduje likwidację przedsiębiorstwa. Wraz ze śmiercią właściciela, który prowadził jednoosobową działalność gospodarczą lub spółkę cywilną, znika NIP i REGON. Tracą moc pozwolenia administracyjne związane z biznesem, wygasają umowy o pracę, umowy z kontrahentami. Natomiast pozostają wówczas zobowiązania do spłacenia wobec ZUS, Urzędu Skarbowego, często także wobec banków, firm leasingowych, kontrahentów i pracowników. To wszystko spada na nieświadomą zagrożeń, niezorientowaną w biznesie oraz (przede wszystkim) pogrążoną w żałobie najbliższą rodzinę. Poza tym, w oczywisty sposób, dotyka to też kręgu kooperantów, którzy nagle tracą dostawcę lub odbiorcę.

Czy przedsiębiorca rozważa taką sytuację? Nikt z nas nie widzi się w grobie lub w chorobie. Jednak warto podjąć refleksję, co by było, gdyby to zdarzyło się jego kluczowemu dostawcy lub odbiorcy, albo cenionemu pracownikowi. Nagle, z dnia na dzień, zostaje on pozbawiony bardzo ważnego ogniwa we współpracy, ponieważ ktoś nie zadbał odpowiednio o Sukcesję, w tym o wdrożenie trwałych i skutecznych rozwiązań, dokumentów, czy gwarancji finansowych i biznesowych. Czy to mogłoby mieć istoty wpływ na prowadzoną firmę? Na przykład, gdyby nagle zabrakło dzierżawcy lokalu albo wynajmującego. Tego, który dostarcza komponenty lub kupuje na dużą skalę część produkcji firmy. Tego, który we wzajemnym obrocie gospodarczym finansuje życie przedsiębiorcy i często życie całej jego rodziny skupionej wokół firmy.

Zarządca sukcesyjny

Ustawa z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, postrzegana jest jako koło ratunkowe dla tych, którzy mając świadomość sukcesyjną wyższą od przeciętnej, chcą chociaż w minimalnym zakresie, dać szansę swojej firmie na kontynuację. Zarządca sukcesyjny to osoba, która w razie śmierci właściciela, będzie mogła - przekształcając jednoosobową działalność gospodarczą - spowodować dalsze funkcjonowanie firmy. W praktyce powinna być to osoba najbliższa zmarłemu przedsiębiorcy, posiadająca również wiedzę na temat firmy - krótko mówiąc – powinien być to Sukcesor. Dlatego ważne jest, aby Sukcesja w rodzinie biznesowej była już na zaawansowanym etapie – co najmniej takim, gdzie Sukcesor zna przedsiębiorstwo i pełni w nim ważną funkcję.

Nagła Sukcesja jest najtrudniejsza, m.in. dlatego, że zaskakuje członków rodziny i zastaje ich nieprzygotowanych, zazwyczaj bez kompetencji, wiedzy, znajomości branży i dostatecznego doświadczenia. Jeżeli zmarły właściciel skutecznie nie powołał wcześniej zarządcy sukcesyjnego, ten obowiązek obarcza rodzinę pogrążoną w żałobie, która w krótkim czasie prawie jednogłośnie (większością co najmniej 85% udziałów spadkowych) musi go ustanowić. Gdy tej zgody nie będzie, przedsiębiorstwo zostanie zlikwidowane, pozostawiając najczęściej rodzinie długi do spłacenia.

A co w sytuacji, gdy Sukcesorów będzie kilku? Nie zawsze muszą to być dzieci. Jeśli nie pozostawiono testamentu, do spadku dochodzą według zasad kodeksowych kolejno: małżonek i dzieci (ze wszystkich związków zmarłego, także nieformalnych), wnuki, prawnuki, rodzice, rodzeństwo i ich dzieci, dziadkowie, ciotki i wujkowie oraz ich dzieci, pasierb, a na końcu gmina lub Skarb Państwa. Małżonek dziedziczy także wtedy, gdy sporządzono intercyzę, a za życia funkcjonował tzw. ustrój umownej rozdzielności majątkowej. Konkubenci i partnerzy wyłączeni są z praw do dziedziczenia. Chyba, że staną się spadkobiercami na podstawie testamentu przedsiębiorcy. Pamiętajmy, że z całej tej rzeszy osób, tylko jedna z nich może zostać zarządcą sukcesyjnym.

Tymczasem, może zaistnieć sytuacja gorsza niż śmierć (wypadek, inwalidztwo, poważna choroba) skutkujące trwałym unieruchomieniem przedsiębiorcy, np. na kilka miesięcy. A jak już napisaliśmy, u większości przedsiębiorców, cała wiedza jest w głowie i telefonie. Kto wówczas poprowadzi bieżące interesy? Jak długo przetrwa firma bez nadzoru właściciela? Czy po szczęśliwym wielomiesięcznym zakończeniu leczenia, przedsiębiorca będzie miał jeszcze do czego wracać? W takich sytuacjach powołanie zarządcy sukcesyjnego nie pomoże, gdyż jego działalność rozpoczyna się dopiero pośmierci właściciela. Dlatego warto ustanowić i wpisać do CEIDG pełnomocnika, który może go zastąpić i czasowo wesprzeć w każdej sytuacji. Przy czym, nie musi być tylko skutecznym rozwiązaniem na trudny czas, ale przykładowo zastąpić przedsiębiorcę w czasie dłuższych wakacji.

Znaczenie Sukcesji w firmie

Brak wdrożonych rozwiązań sukcesyjnych może spowodować – i niestety najczęściej powoduje – likwidację firmy, czyli dramatyczną sytuację finansową, głównie rodziny zmarłego właściciela. Od czego więc rozpocząć proces Sukcesji? Od spotkania z certyfikowanym doradcą sukcesyjnym. Osobą, która pomoże określić główne ryzyka oraz nakreśli ogólny ramowy plan działania. Co stanie się z firmą, gdy jutro zabraknie wspólnika? Kto obejmie jego udziały, i czy ma ona/on, kompetencje do współprowadzenia naszej spółki? A co, jeżeli udziały w spółce obejmie małoletni spadkobierca? Czy ingerencja kuratora sądowego, sądu rodzinnego i opiekuńczego może zachwiać bieżącym prowadzeniem przedsiębiorstwa? Kto jest w kręgu spadkowym? Czy przedsiębiorca widzi potencjalnego Sukcesora lub Zarządcę Sukcesyjnego? Czy taka osoba jest już zaangażowana w działalność firmy, czy dopiero powinno się ją w to wdrożyć? Wtedy dostępna jest, m.in. opcja wprowadzenia pakietu szkoleń, które wykreują lub przygotują następcę, w oparciu o jego cechy charakteru i posiadane umiejętności, a właściciel „uzbroi go” w wiedzę biznesową. Finalnie przekaże władzę, choć w praktyce, z tym jest najtrudniej. Intro sukcesyjne to spotkanie, gdzie właściciel nie tylko pozna praktyczne aspekty Sukcesji, ale zdobędzie wiedzę na temat swoich potrzeb i ich rozwiązań. To nie tylko kwestie prawne, podatkowe, spadkowe, notarialne, bankowe, ubezpieczeniowe, ale szerokopasmowe i interdyscyplinarne zagadnienia, tzw. kompetencji miękkich.

W takich sytuacjach przedsiębiorca powinien zdawać sobie sprawę, jak ważne jest odpowiednie przygotowanie się do Sukcesji w firmie. Z brakiem stosownych planów i konkretnych działań, może po prostu przyjść katastrofa dla prowadzonego biznesu. Należy pamiętać, że Sukcesja, to nie tylko przekazanie firmy następcom, ale także kwestia zabezpieczenia swojej przyszłości. Co na przykład z emeryturą właściciela (Nestora) i utrzymaniem odpowiedniego statusu materialnego? Jeśli odpowiednie środki nie zostaną zgromadzone w porę, to minimalna emerytura przedsiębiorcy będzie wynosiła 1588,44 zł (wrzesień 2023 r.).

Przede wszystkim, nie można odwlekać decyzji i nie zostawiać Sukcesji na przyszłość. Trzeba zacząć działać już teraz! Przedsiębiorco umów się na spotkanie z Certyfikowanym Doradcą Sukcesyjnym posiadającym licencję Krajowej Izby Doradców Sukcesyjnych oraz Komisji Nadzoru Finansowego. Wypełnij formularz kontaktowy poniżej strony już teraz, a my skontaktujemy się z Tobą niezwłocznie! Korzyścią ze spotkania będzie unikalna, praktyczna i niezbędna wiedza w temacie Sukcesji, a efektem zbudowanie przewagi konkurencyjnej na swoim rynku i w swojej branży.

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o zarządzaniu sukcesyjnym i praktycznych aspektach jego zastosowania w biznesie, śledź nasze kolejne artykuły. Wiedza, świadomość i przygotowanie, to klucz do sukcesu SUKCESJI. Działaj mądrze, działaj odpowiedzialnie, działaj rozsądnie i postaw pierwszy krok na tej trudnej, ale i pięknej drodze.

Autorzy: Rafał Szcześniak, Jakub Misiak, Jacek Lemiesz