Pełnomocnik lub prokurent w Firmie Rodzinnej

Artykuł polecany jest szczególnie prowadzącym firmę w formie jednoosobowej działalności gospodarczej lub spółki cywilnej. Zagrożenia, o których zazwyczaj się nie myśli lub się o nich nie wie – są niestety wysokie, a konsekwencje mogą „dotknąć” najbliższych. Tymczasem, wystarczy kilka prostych rozwiązań, aby poczuć się bezpiecznie oraz spać spokojnie. Jednocześnie, dzięki podjęciu opisanych w artykule kroków, można w przyszłości łatwo dokonać SUKCESJI POKOLENIOWEJ, w prowadzonej przez siebie Firmie Rodzinnej.

Prokura w Działalności Gospodarczej: Nie Tylko dla Dużych Przedsiębiorstw

Pojęcia, jak – prokurent, prokura, pełnomocnictwo – zazwyczaj są kojarzone z tzw. dużym biznesem. Ale nie jest to prawidłowe, gdyż nawet drobny przedsiębiorca – może i powinien – udzielać  prokury w swojej działalności. Szczególnie w sytuacji, kiedy sam jest ograniczony wieloma codziennymi obowiązkami. Prokurent będzie wspierał go w różnych czynnościach, związanych przede wszystkim z bieżącym prowadzeniem firmy. Może być nim wyłącznie osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych. Do sprawowania tej funkcji należy wybrać jednostkę, którą obdarza się dużym zaufaniem i która posiada odpowiednie kompetencje. Reprezentując przedsiębiorcę, prokurent uczestniczy w obrocie gospodarczym, ale i ponosi ryzyko biznesowe. Jego uprawnienia są dosyć szerokie i obejmują wszystkie czynności sądowe i pozasądowe, które dotyczą prowadzenia przedsiębiorstwa. Przykładowo będą to: reprezentowanie firmy w imieniu przedsiębiorcy przed wszystkimi sądami i urzędami, negocjowanie i zawieranie umów cywilnoprawnych (np. umów sprzedaży, dzierżawy, czy najmu), zaciąganie kredytów i pożyczek oraz zawieranie umów o pracę. Dodatkowo, prokurent będzie dbał o kondycję finansową firmy, czy też zarządzał należnościami i zobowiązaniami. Prokurent może być w każdym czasie ustanowiony i odwołany bez ponoszenia dodatkowych kosztów (np. notarialnych), czy spełnieniu specjalnych procedur. Kiedy przedsiębiorca uzna, że prokurent się nie sprawdza lub wypełnił swoją rolę, zwyczajnie może go odwołać. Wystarczy forma pisemna, podobnie jak i do powołania.

Pełnomocnictwo i Prokura: Jak Skutecznie Zarządzać Twoją Firmą?

W tym miejscu warto podkreślić różnice pomiędzy prokurą a pełnomocnictwem, gdyż nie są to pojęcia identyczne. Po pierwsze prokurę może ustanowić wyłącznie przedsiębiorca wpisany do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEiDG) lub Krajowego Rejestru Sądowego. Po drugie, prokurentem może być wyłącznie osoba fizyczna, mająca pełną zdolność do czynności prawnych. Ponadto prokurent z mocy prawa upoważniony jest do czynności zarówno sądowych, jak i pozasądowych, które są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Nie ma przy tym znaczenia, czy owe czynności mieszczą się w zakresie zwykłego zarządu, czy też go przekraczają.

Natomiast pełnomocnictwo może być udzielone przez każdą jednostkę, nie tylko przez przedsiębiorcę. Pełnomocnikiem może być osoba fizyczna (małżonek, dziecko, pracownik itp.), jak również osoba prawna, np. biuro rachunkowe, czy kancelaria prawna. Pełnomocnictwo ogólne dotyczy czynności związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa, np.: zawierania umów, przyjmowania płatności, reprezentowania przed urzędami i sądami. Jest więc zbliżone do roli prokurenta. Jednak to przedsiębiorca może ustalić konkretny zakres ograniczając ryzyko biznesowe. Udziela się pełnomocnictwa w określonych sprawach, obejmujących pewien powtarzalny typ czynności, np. do zawierania umów najmu. Jest to pełnomocnictwo rodzajowe. W niektórych sprawach pełnomocnik musi się posłużyć pełnomocnictwem udzielonym do jednej konkretnej czynności, zwykle w formie aktu notarialnego. Jest to tzw. pełnomocnictwo szczególne, wymagane w bardzo istotnych kwestiach, np. sprzedaży przedsiębiorstwa w imieniu właściciela, czy obciążenie hipoteką firmowej nieruchomości.

Jak wspomniano – prokurę, czy pełnomocnictwo – należy ustanowić w formie pisemnej (pod rygorem nieważności) lub opublikować on-line informację o pełnomocniku lub prokurencie w CEIDG. Ma to takie same skutki prawne, jak udzielenie pełnomocnictwa na piśmie. Dane w CEIDG będą widoczne dla kontrahentów, innych przedsiębiorców, czy urzędów. Zatem, do załatwienia sprawy urzędowej, nie trzeba dostarczać dokumentu pełnomocnictwa, ani płacić opłaty skarbowej za ustanowienie pełnomocnictwa.

Przedsiębiorca może zmienić swoją decyzję w każdej chwili. Jeśli tego nie zrobi, pełnomocnictwo wygaśnie po upływie okresu, na który zostało udzielone lub po realizacji czynności (np. sprzedaży firmy). W oczywisty sposób wygaśnie wraz ze śmiercią pełnomocnika lub przedsiębiorcy. Prokura z kolei, wygasa z chwilą upadłości, likwidacji firmy, śmierci prokurenta lub utraty przez niego zdolności do czynności prawnych (np. w wyniku popełnienia przestępstwa).

Uwaga, śmierć przedsiębiorcy nie powoduje wygaśnięcia prokury. Jest to kluczowa informacja związana z kontynuowaniem działalności, SUKCESJĄ POKOLENIOWĄ, bezpieczeństwem finansowym firmy i rodziny. Często prokurent jest lepszym naturalnym następcą przedsiębiorcy, niż mało zaangażowana w tematy biznesowe najbliższa rodzina. Oczywiście, prokurent może jak najbardziej być członkiem rodziny.

Podsumowując – korzyści z ustanowienia w firmie prokurenta lub pełnomocnika: od bieżącego wsparcia przedsiębiorcy w prowadzeniu firmy – do bezpiecznej kontynuacji i zapewnienia finansowej ciągłości dla rodziny w sytuacji nagłej.

Bardzo istotna informacja na zakończenie. Prokurent lub pełnomocnik wspiera biznes za życia przedsiębiorcy. Zarządca sukcesyjny wspiera rodzinę i rodzinny biznes po jego śmierci. Warto pamiętać o tej istotnej różnicy. Mimo, że prokura nie wygasa, to ustawodawca przewidział w polskim prawie szczególny instrument prawny – ZARZĄD SUKCESYJNY – na wypadek śmierci przedsiębiorcy, o czym pisaliśmy we wcześniejszych artykułach.

Zapewnij Bezpieczną Przyszłość Twojej Firmy: Umów Się na Spotkanie z Doradcą Sukcesyjnym

Zrozumienie i właściwe zarządzanie rolą prokurenta i pełnomocnika to klucz do sukcesu i bezpieczeństwa Twojej Firmy Rodzinnej. Nie ryzykuj przyszłości swojego biznesu i rodziny – umów się na spotkanie z certyfikowanym doradcą sukcesyjnym z Krajowej Izby Doradców Sukcesyjnych. Wspólnie opracujmy plan, który zagwarantuje bezpieczną przyszłość dla Ciebie i Twojej firmy. Wystarczy, że uzupełnisz formularz poniżej

Autorzy: Rafał Szcześniak, Jakub Misiak, Jacek Lemiesz

https://www.youtube.com/watch?v=XAE-ctKcxdA&ab_channel=WSB-NLU

Pytania i odpowiedzi (Q&A) - zarząd sukcesyjny

Ustawa z 5 lipca 2018 roku o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej postrzegana jest jako koło ratunkowe dla najbliższych właściciela firmy, który odszedł na tamten świat. Jednak ustawa po to weszła w życie, aby skłonić przedsiębiorców do zabezpieczenia tego obszaru, zaś ich rodziny mogły korzystać z wypracowanego majątku i kontynuować działalność gospodarczą. Co zatem trzeba wiedzieć, aby skutecznie wykorzystać możliwości tej ustawy?

Kto potrzebuje zarządcy sukcesyjnego?

Każdy przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą lub w formie spółki cywilnej.

Jaka jest rola zarządcy sukcesyjnego w firmie?

Według przepisów ustawy, po nagłej śmierci przedsiębiorcy, może nawet przez okres 2 lat prowadzić firmę, kontynuując jej działalność w oparciu o dotychczasowe umowy, pozwolenia, zasady, rachunki bankowe oraz regulacje prawno–podatkowe.

Jak funkcjonuje firma bez ustanowionego zarządu sukcesyjnego?

Można to napisać wprost – firma umiera wraz z przedsiębiorcą. Ważność traci: NIP, Regon, wszelkie kontrakty biznesowe i umowy pracownicze. Rodzina ma za zadanie rozliczyć się z Urzędem Skarbowym, ZUS, bankami, firmami leasingowymi, kontrahentami i pracownikami, w tym należy pilnie spłacić kredyty i bieżące zobowiązania biznesowe.

Kto powinien zostać zarządcą sukcesyjnym?

Najlepiej osoba zorientowana w działalności firmy, która poprowadzi ją sprawnie w sytuacji nagłej. Często wybierany jest współmałżonek lub dziecko. To dobra decyzja, o ile taka osoba pracuje w firmie. Jeśli nie, lepsza opcja – to doświadczony pracownik. Warto pamiętać o zasadniczym celu – zarządca ma zarządzać firmą, czyli powinien posiadać odpowiednie kompetencje.

Jakie są zadania zarządcy?

Zarządza przedsiębiorstwem jak właściciel. Posiada dostęp do rachunku bankowego, rozlicza podatki, realizuje umowy biznesowe oraz umowy z pracownikami. Reprezentuje firmę od strony formalno–prawnej. Umownie (choć na wyrost)  można powiedzieć, że jest prezesem firmy, a spadkobiercy to właściciele, ale i rada nadzorcza, która spełnia rolę kontrolną.

Czy zarządca sukcesyjny pobiera wynagrodzenie?

Powinien, gdyż świadczy usługi zarządzania. Jednocześnie z przepisów wynika, że nie może partycypować w zysku. Zarządca, będący jednocześnie spadkobiercą, może pobierać wynagrodzenie, ale ta kwota jest wyłączona z kosztów uzyskania przychodu. Zazwyczaj spadkobierca – jako zarządca – nie pobiera wynagrodzenia, ponieważ ma udział w bieżących zyskach i w spadku.

Czy zarządca odpowiada za długi firmy w spadku?

Nie. Za zobowiązania odpowiadają solidarnie spadkobiercy, którzy w masie spadkowej otrzymali owe przedsiębiorstwo. Zarządca może odpowiadać jedynie za bieżące zaległości podatkowe, jednak nie samodzielnie, lecz wspólnie ze spadkobiercami (chociaż to zarządca rozlicza i płaci podatki firmowe).

Jakie ryzyko ponosi zarządca?

Podejmuje wszelkie decyzje dotyczące przedsiębiorstwa w zakresie tzw. zarządu zwykłego, czyli raczej drobne, bieżące oraz te wynikające z realizacji umów i konieczność kontynuowania biznesu. Uwaga – podejmuje decyzje dotyczące zobowiązań. Jednak w sprawach istotnych musi uzyskać zgodę spadkobierców.

Czy spadkobiercy mogą dochodzić roszczeń od zarządcy?

Tak. Za szkodę wyrządzoną spadkobiercom poprzez: umyślne i nieumyślne działania, lekkomyślność, niedbalstwo lub niekompetencję. Zarządca może być pociągnięty do odpowiedzialności przed sądem z powództwa cywilnego.

Pamiętaj o możliwości bezpłatnej konsultacji sukcesyjnej z certyfikowanym doradcą sukcesyjnym zrzeszonym w Krajowej Izbie Doradców Sukcesyjnych. Wystarczy wypełnić krótki kwestionariusz poniżej.

Kto powołuje zarządcę sukcesyjnego?

Za życia – właściciel przedsiębiorstwa – wpisując za zgodą danej osoby jej dane do CEIDG. Po śmierci właściciela – w ciągu 2 miesięcy – może to też uczynić notarialnie rodzina, pod warunkiem zgody 85% spadkobierców.

Kto odwołuje zarządcę sukcesyjnego?

Za życia – właściciel przedsiębiorstwa – w dowolnym momencie. Po śmierci – rodzina – uzyskując zgodę 50% spadkobierców. Zarządca może sam zrezygnować w dowolnym momencie. Jego funkcja ustaje również w dniu prawomocnego podziału spadku, do którego zalicza się zarządzana przez niego firma.

Wsparcie ze strony profesjonalnych doradców

Planowanie sukcesji to nic innego, jak planowanie przyszłości. Ustawa o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej, której celem jest ochrona przedsiębiorstwa przed skutkami śmierci właściciela firmy, przeznaczona jest przede wszystkim dla tych rodzin, które planują – osób świadomie zarządzających procesem sukcesji i przygotowanych na różne ewentualności. Także na ten najtrudniejszy scenariusz.

Kto może pomóc w przygotowaniu do nagłej sukcesji? Czy przedsiębiorcy potrzebni są do tego doradcy zewnętrzni? A może warto skorzystać z przedstawiciela nowej specjalizacji – doradcy sukcesyjnego? Przede wszystkim dlatego, aby zminimalizować ryzyko popełnienia błędów przy podejmowaniu decyzji (najczęściej biznesowych). Doradcy dysponują wiedzą fachową z poszczególnych dziedzin, której nie mają przedsiębiorcy. Potrafią spojrzeć na sprawę z innej perspektywy i podzielić się doświadczeniem.

Proces doradztwa sukcesyjnego

Zazwyczaj proces doradztwa sukcesyjnego koncentruje się na ocenie, czy w danej sytuacji prawidłowo dokonano wyboru formy prawnej prowadzenia działalności gospodarczej, czy też określonego rozwiązania podatkowego. Niestety, jest to podejście niewłaściwe, obarczone błędem systemowym.

Tymczasem, sukcesja pokoleniowa to problem znacznie bardziej złożony i multidyscyplinarny, w którym tzw. algorytmy prawne wcale nie są najistotniejsze, a potencjalny problem w trwałej i skutecznej sukcesji tkwi zupełnie gdzie indziej.

Doradca sukcesyjny proszony jest o wsparcie niejednokrotnie dopiero w sytuacjach kryzysowych, powstałych w wyniku niedostatecznie przemyślanych lub wręcz błędnych decyzji, spowodowanych najczęściej brakiem wiedzy na ten temat. Nierzadko okazuje się, że koszty wynikające z wcześniejszego skorzystania z pomocy tzw. fachowca od wszystkiego, w tym i od sukcesji, stanowią tylko niewielki ułamek poniesionych strat, z tytułu nieprawidłowego poprowadzenie procesu sukcesyjnego.

Dlatego, coraz większa liczba przedsiębiorców korzysta z doświadczenia i wiedzy certyfikowanych doradców sukcesyjnych, zanim jeszcze podejmą pierwsze kroki w transferze wiedzy, władzy, własności i wartości.

Nadal wielu osobom planowanie sukcesji kojarzy się z testamentem czy polisą na życie. To dobry trop – lecz tylko na początku i tylko w bardzo wąskim zakresie. Trudno wyobrazić sobie bardziej interdyscyplinarną dziedzinę niż sukcesja międzypokoleniowa firmy rodzinnej. Szczególnie, że chodzi nie tylko o biznes. Firma postrzegana jako rodzinna (utrzymująca rodzinę) to tylko jeden, choć często najważniejszy z elementów układanki. Brana jest pod uwagę sytuacja poszczególnych członków rodziny oraz ich plany na przyszłość. Oceniana jest: kondycja firmy, struktura organizacyjna i zarządcza, finanse wewnętrzne, strategia biznesowa i najważniejsze czynniki otoczenia biznesu. Proponowane są adekwatne rozwiązania, uwzględniające te czynniki.

Z kolei w firmach, które nie postrzegają siebie jako rodzinne, gdzie członkowie rodziny właściciela lub wspólników nie są zainteresowani przejęciem własności firmy lub udziałów w spółce – najważniejsze jest zabezpieczenie spółki przez skutkami nagłej śmierci właściciela lub wspólnika. Chodzi o ciągłość funkcjonowania i zarządzania firmą, pokierowanie dziedziczeniem udziałów w spółce lub alternatywnie spłatą spadkobierców, jeśli nie wykazują zainteresowania kontynuacją prowadzenia biznesu. W szczególności, zabezpieczeniem źródła finansowania spłaty słynnych zachowków. W tym kontekście śmierć wspólnika postrzegana jest jako ryzyko biznesowe, prawne i finansowe (często także podatkowe). Ustawa o zarządzie sukcesyjnym i sama funkcja zarządcy sukcesyjnego w minimalnym stopniu ogranicza ten problem i w większości przypadków go nie rozwiąże.  

Niewątpliwie kluczowy jest właściwy dobór osoby – kandydata oraz przemyślany i zaplanowany transfer wiedzy oraz władzy. Idealnym byłby również transfer wartości i wizji. Natomiast, samo przekazanie własności, nastąpi w tym wypadku automatycznie. Tym momentem będzie śmierć właściciela. Dlatego memento mori… Przedsiębiorco!

Jeśli jesteś przedsiębiorcą, dla którego nie jest obojętny los rodziny i firmy, umów się na niezobowiązującą konsultację z doradcą sukcesyjnym posiadającym licencję KIDS. Zadzwoń lub skorzystaj z formularza kontaktowego poniżej już dziś i dowiedz się więcej o tym, jak zapewnić stabilny rozwój biznesu bez niespodzianek.

Rafał Szcześniak, Jakub Misiak, Jacek Lemiesz

https://youtu.be/dY0oz5g2uyc?si=rJMfVS2w58l_962n

Zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem osoby fizycznej (cz. 5)

W świecie biznesu, decyzje które podejmujemy, mają długofalowe konsekwencje dla bezpieczeństwa i ciągłości funkcjonowania firm. Co się jednak dzieje, gdy przedsiębiorca odchodzi z tego świata, a zarządzanie firmą zostaje w rękach zarządcy sukcesyjnego? To pytanie staje się kluczowe, gdy zaczynamy zastanawiać się, jak zadbać o przyszłość dzieła naszego życia – firmy. W niniejszym artykule przeczytasz o sytuacji odwołania zarządcy sukcesyjnego, czynnościach zachowawczych po śmierci przedsiębiorcy, który za życia nie zdążył wyznaczyć zarządcy oraz potencjalnym wynagrodzeniu zarządcy sukcesyjnego.

Odwołanie zarządcy sukcesyjnego

Zarządcę sukcesyjnego można odwołać w każdej chwili. Wystarczy złożyć zarządcy oświadczenie i zgłosić do CEIDG, najpóźniej w następnym dniu roboczym po odwołaniu. Odwołanie zarządcy sukcesyjnego po śmierci przedsiębiorcy wymaga zgody osób posiadających więcej niż 50% udziału w przedsiębiorstwie w spadku. Tak więc, trudniej jest powołać zarządcę, ponieważ wymagana jest zgoda osób posiadających co najmniej 85% udziału spadkowego. Zarządca sukcesyjny może zrezygnować z pełnionej funkcji za życia przedsiębiorcy, składając wniosek w formie pisemnej do CEIDG, a po jego śmierci – w formie notarialnej. Po rezygnacji, zarządca sukcesyjny wykonuje swoje obowiązki jeszcze przez dwa tygodnie, chyba że, został w tym czasie powołany nowy zarządca.

Czynności zachowawcze po śmierci przedsiębiorcy, który nie wyznaczył zarządcy

Jeżeli przedsiębiorca za życia nie wyznaczył zarządcy sukcesyjnego, to jego prawdopodobni spadkobiercy (małżonek, dzieci albo dalsza rodzina) mogą w ciągu dwóch miesięcy dokonywać niezbędnych czynności prowadzących do przetrwania firmy. Mogą podejmować działania, w celu ochrony przedsiębiorstwa przed pogorszeniem jego stanu. Są to tzw. czynności zachowawcze.

Do czasu powołania zarządcy, prawdopodobni właściciele przedsiębiorstwa w spadku mogą:

Prowadząc działalność w ramach czynności zachowawczych, należy zgłosić kontynuację funkcjonowania przedsiębiorstwa naczelnikowi urzędu skarbowego, właściwemu ze względu na miejsce prowadzenia działalności. Do czasu ustanowienia zarządu sukcesyjnego wykonanie umów (np. z kontrahentami) jest wstrzymane i nie będą naliczane odsetki oraz kary umowne. Czynności zachowawcze podejmowane są na rachunek prawdopodobnych właścicieli przedsiębiorstwa w spadku. Jeżeli żadna z osób uprawnionych do dokonywania czynności zachowawczych nie będzie chciała prowadzić spraw firmy, lub nie będzie miała niezbędnych kwalifikacji, to wykonywanie wszelkich umów i innych czynności zostaje zawieszone na okres dwóch miesięcy. Po tym czasie, firma albo będzie kontynuowała swoją działalność, albo zostanie zamknięta.

Wynagrodzenie zarządcy sukcesyjnego

Do ustalenia wynagrodzenia zarządcy sukcesyjnego, stosuje się przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, przepisy o umowie zlecenia. Oznacza to, że zasadą jest odpłatność za pełnienie funkcji zarządcy sukcesyjnego, natomiast nie partycypuje on w zysku prowadzonego przedsiębiorstwa. Nie wyklucza to jednak, aby wysokość wynagrodzenia zarządcy była ustalona w oparciu o wysokość zysku przedsiębiorstwa w spadku. Ustalenia związane z wynagrodzeniem, powinny być dokonane ze spadkobiercami, bądź prawdopodobnymi właścicielami przedsiębiorstwa w spadku. Nie jest dopuszczalne, aby zasady wynagrodzenia, a tym bardziej jego wysokość, znalazły się w umowie między żyjącym przedsiębiorcą, a zarządcą sukcesyjnym, który przyjął tę funkcję. Nie powinny one również pojawić się w oświadczeniu o powołaniu zarządcy. Nie ma jednak formalnych przeszkód, aby obowiązek zapłaty wynagrodzenia w określonej wysokości, czyli de facto, ustalonej między przedsiębiorcą a zarządcą, wynikał z zapisu testamentowego i obciążał spadkobierców.

Istnieje też możliwość nieodpłatnego sprawowania funkcji zarządcy sukcesyjnego. Nieodpłatne czynności mogą wynikać z relacji między zleceniodawcą a przyjmującym zlecenie, np. maż – żona; lub z faktu, że zarządcy ma przypadać docelowo udział w majątku spadkowym w tym przedsiębiorstwie. Tu pojawia się bardzo ważna interpretacja ustawy o podatku dochodowym, która nie pozwala zaliczać do podatkowych kosztów wartości pracy na rzecz przedsiębiorstwa w spadku, czyli wynagrodzenia. Dotyczy to tych, którym przysługuje udział spadkowy w przedsiębiorstwie. Zwyczajowo, będzie to: współmałżonek i jego dzieci. Jak wynika z tych interpretacji, wyżej wymienieni, przyjmując funkcję zarządcy sukcesyjnego (co jest powszechną praktyką) mogą pobierać wynagrodzenie, ale nie mogą ująć go w kosztach prowadzonego przedsiębiorstwa w spadku. Są już jego współwłaścicielami, nawet, jeśli sprawy spadkowe są w toku.

Teraz, gdy wiesz, jak kluczowe są decyzje dotyczące zarządcy sukcesyjnego dla przyszłości Twojej firmy, zadaj sobie pytanie: co zrobisz z tą wiedzą? Czy masz pewność, że Twoja firma jest odpowiednio zabezpieczona na każdy nieprzewidziany wypadek?

Nie czekaj na jutro. Zabezpiecz swoją firmę już dziś! Twoja firma zasługuje na najlepszą ochronę i profesjonalne podejście. Pamiętaj, że przyszłość Twojej firmy decyduje się dzisiaj. Wypełnij poniższy kwestionariusz i umów się na bezpłatne Intro sukcesyjne z certyfikowanym doradcą sukcesyjnym zrzeszonym w Krajowe Izbie Doradców Sukcesyjnych.

Opracowanie: Rafał Szcześniak, Jakub Misiak, Jacek Lemiesz

Zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem osoby fizycznej (cz. 4)

Prawa i obowiązki zarządcy sukcesyjnego

Na zarządcy sukcesyjnym spoczywa niezwykle istotna odpowiedzialność w zapewnieniu ciągłości działalności przedsiębiorstwa po śmierci jego właściciela. To zadanie niesie ze sobą zarówno znaczące uprawnienia, jak i obowiązki. W niniejszym tekście przedstawiamy kluczowe aspekty, które wskazany zarządca sukcesyjny powinien rozważyć i zrozumieć, aby skutecznie kierować firmą w trudnych chwilach.

Z chwilą śmierci właściciela, zarządca sukcesyjny przejmuje stery przedsiębiorstwa w spadku. Kontynuując działalność biznesową, zachowuje dotychczasowy NIP oraz nazwę firmy, choć z dopiskiem „w spadku” (przykładowo – „ABC Jan Kowalski w spadku”).

Zarządca sukcesyjny samodzielnie zarządza sprawami bieżącymi przedsiębiorstwa, w szczególności wykonuje prawa i obowiązki pracodawcy, korzysta z firmowego konta przedsiębiorcy, rozlicza podatki, reguluje zobowiązania, bierze udział w procesach cywilnych i innych postępowaniach. To stanowisko wymaga nie tylko wiedzy biznesowej, prawniczej i finansowej, ale również – a może przede wszystkim - umiejętności podejmowania trafnych decyzji w dynamicznym i konkurencyjnym środowisku.

Podstawowym obowiązkiem zarządcy sukcesyjnego jest sporządzenie i złożenie przed notariuszem inwentarza przedsiębiorstwa w spadku. Obowiązek ten powinien zostać wykonany niezwłocznie po ustanowieniu zarządu sukcesyjnego. Następuje przeprowadzenie spisu z natury, inwentaryzacja majątku, rozdzielenie majątku osobistego od firmowego, wreszcie dokonanie wyceny wartości przedsiębiorstwa. Zarząd sukcesyjny może trwać w zasadzie dwa lata od śmierci przedsiębiorcy, a z ważnych powodów sąd może przedłużyć ten okres nawet do lat pięciu.

Zarząd sukcesyjny może wygasnąć wcześniej, jeżeli:

Kwestie pracownicze

Jeśli przedsiębiorca wpisze do CEIDG zarządcę sukcesyjnego, jego śmierć nie wpłynie na sytuację pracowników. Wszystkie obowiązki pracodawcy w firmie płynnie przejmie zarządca sukcesyjny. Umowy wygasają dopiero z dniem wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego i likwidacji przedsiębiorstwa. Jeżeli zarząd sukcesyjny nie został ustanowiony przez spadkobierców zmarłego przedsiębiorcy, to umowy o pracę wygasają w ciągu 30 dni od śmierci przedsiębiorcy. Jeśli zarządca zostanie powołany po 30 dniach od śmierci przedsiębiorcy, pracownik może zgłosić zamiar powrotu do pracy.

Rachunek bankowy

Zarządca sukcesyjny ma dostęp do kont bankowych zmarłego przedsiębiorcy związanych z działalnością gospodarczą. Rachunki te nie są przez bank automatycznie zamykane z chwilą śmierci przedsiębiorcy. Jeśli zarządcę sukcesyjnego powołał posiadacz rachunku, już od chwili jego śmierci z rachunku może korzystać zarządca sukcesyjny. Gdy natomiast zarządcę sukcesyjnego powołują spadkobiercy – zarządca ten ma dostęp do rachunków związanych z działalnością gospodarczą dopiero od chwili ustanowienia zarządu sukcesyjnego, czyli od momentu zgłoszenia zarządcy do CEIDG przez notariusza.

Decyzje administracyjne oraz podatki

Przedsiębiorstwo w spadku posługuje się dotychczasowym numerem NIP oraz pozostaje podatnikiem podatków: VAT, akcyzowego, podatku dochodowego, podatku tonażowego, podatku okrętowego oraz podatku od gier hazardowych. Numer NIP nie wygasa w tym przypadku automatycznie wraz ze śmiercią przedsiębiorcy. Przechodzi na przedsiębiorstwo w spadku, do czasu wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego, a jeżeli nie został ustanowiony, wygasa po dwóch miesiącach, czyli po upływie terminu przeznaczonego na jego powołanie. Jeżeli zarząd sukcesyjny ustanowiono za życia przedsiębiorcy, po jego śmierci firma nie zostanie wykreślona z rejestru VAT. Zarządca sukcesyjny powinien jedynie zaktualizować zgłoszenie rejestracyjne (VAT-R) zmarłego przedsiębiorcy jako podatnika VAT. O powołaniu zarządcy, przedsiębiorca powinien zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego (właściwego w zakresie opodatkowania VAT) w terminie 7 dni od dnia wpisu zarządcy do CEIDG.

Ustanowienie zarządu po śmierci przedsiębiorcy, albo zgłoszenie kontynuacji prowadzenia przedsiębiorstwa, powoduje przywrócenie rejestracji w VAT (warunkiem jest złożenie zaległych deklaracji). Jeśli przedsiębiorstwo chce kontynuować działalność na podstawie zezwoleń i innych decyzji akcyzowych, to konieczne jest powołanie zarządcy za życia przedsiębiorcy i przeniesienie decyzji. Przy pozostałych rodzajach działalności akcyzowej, nie ma konieczności uzyskania decyzji czy nowego wpisu do rejestru. Zezwolenia i koncesje związane z przedsiębiorstwem nie wygasają automatycznie z powodu śmierci przedsiębiorcy. Zarządca powinien złożyć wniosek o potwierdzenie możliwości wykonywania decyzji dotyczących zezwoleń czy koncesji w ciągu 3 miesięcy.

W świetle tych skomplikowanych regulacji prawnych, rola zarządcy sukcesyjnego wydaje się być kluczowa nie tylko dla ciągłości działalności przedsiębiorstwa, ale także dla spokoju: rodziny, pracowników, kontrahentów, odbiorców i dostawców itd. Działając jako łącznik pomiędzy przeszłością, a przyszłością firmy – zarządca sukcesyjny – nie tylko zarządza codziennymi sprawami, ale także dba o zachowanie wartości, które przedsiębiorstwo reprezentuje.

Czy jesteś gotów mądrze zaplanować proces SUKCESJI POKOLENIOWEJ w swojej firmie?

Jako certyfikowani Doradcy Sukcesyjni rozumiemy, jak kluczowe jest świadome zaplanowanie i sekwencyjne wdrożenie procesu SUKCESJI. Dlatego oferujemy wsparcie eksperckie w skutecznym zabezpieczeniu funkcjonowania dzieła Twojego życia. Skontaktuj się z nami już dziś i razem zadbamy o przyszłość Twojego biznesu i bezpieczeństwo Twojej rodziny! Dziękujemy za Twój czas. Pamiętaj o możliwości bezpłatnej konsultacji sukcesyjnej z certyfikowanym doradcą sukcesyjnym zrzeszonym w Krajowej Izbie Doradców Sukcesyjnych. Wystarczy wypełnić krótki kwestionariusz poniżej.

Opracowanie:

Rafał Szcześniak, Jakub Misiak, Jacek Lemiesz

Zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem osoby fizycznej (cz. 3)

Jaka jest rola zarządcy sukcesyjnego?

W dzisiejszym dynamicznym świecie biznesu, kluczowym elementem przyszłości przedsiębiorstwa jest m.in. mądra i przemyślana SUKCESJA. Powiemy, jak zgłębić tajemnice zarządu sukcesyjnego i pomożemy odkryć, dlaczego wybór właściwej osoby na to stanowisko jest kluczowy dla przyszłości każdej firmy, prowadzonej w formie jednoosobowej działalności gospodarczej oraz spółki cywilnej.

Docelowym – choć nie najważniejszym i najpilniejszym planem SUKCESJI przedsiębiorstwa osoby fizycznej – powinno być przekształcenie w spółkę prawa handlowego (zazwyczaj w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością). Przede wszystkim dlatego, aby umożliwić w przyszłości transfer pokoleniowy firmy, albo jej sprzedaż – w razie braku sukcesorów lub nieposiadania przez nich odpowiednich kompetencji. Do momentu formalnego przekształcenia, rekomendowane jest powołanie zarządcy sukcesyjnego w działalności jednoosobowej lub u wspólników spółki cywilnej.

Często, zarządcy sukcesyjnemu przypisuje się niewłaściwie rolę podobną do syndyka, czy likwidatora przedsiębiorstwa po śmierci właściciela. Rzeczywista rola zarządcy sukcesyjnego wynika wprost z nazwy, tj. ZARZĄDCA. Tak należy traktować tę funkcję, czyli z poziomu managerskiego, kierowniczego, właścicielskiego, czy nadzorczego. Zarządca sukcesyjny ma zastąpić zmarłego właściciela i kierować jego przedsiębiorstwem nawet dwa lata, o ile wcześniej nie nastąpi formalny podział spadku i nie zostaną wyłonieni prawni i prawomocni spadkobiercy. Wówczas to oni przejmują władzę i własność w przedsiębiorstwie zmarłego.

Dla sprawnego funkcjonowania firmy w opisanym przypadku należy wybrać do roli zarządcy sukcesyjnego osobę znającą zakres prowadzonej działalności i posiadającą stosowne kompetencje przywódcze. Innymi słowy, kryterium wyboru na tę funkcję powinno być poszukiwanie managera. W praktyce do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej wpisuje się współmałżonka, a czasem, pełnoletnie dziecko. Jeśli jest to osoba zorientowana w zakresie prowadzonej działalności, znająca firmę od „środka” – nie robimy błędu. Problem pojawia się, gdy wybrany zarządca sukcesyjny niewiele wie o przedsiębiorstwie. Trzeba odpowiedzieć sobie na pytanie, czy to właściwa osoba, i czy będzie potrafiła kontynuować biznes.

W przypadku firmy rodzinnej, naturalnym zarządcą sukcesyjnym powinno być dziecko Nestora, tj. córka lub syn, o ile są one zaangażowane w rodzinny biznes. Jeżeli nie są, wówczas zarząd sukcesyjny należy powierzyć najbardziej zaufanemu zatrudnionemu managerowi, który będzie gwarancją (a może tylko szansą) na kontynuację rodzinnego biznesu, do czasu uporządkowania spraw spadkowych przez najbliższych zmarłego.

Zarządca sukcesyjny ma status podobny do prokurenta lub syndyka, ale de facto jest managerem. Działa we własnym imieniu, choć jego czynności mają wpływ na właścicieli przedsiębiorstwa (spadkobierców). Nie odpowiada osobistym majątkiem za długi firmy. Zarządca nie ponosi odpowiedzialności za cywilnoprawne zobowiązania zaciągnięte na rachunek właścicieli przedsiębiorstwa w spadku (spadkobierców) lub wcześniejsze, zaciągnięte przez nestora przed jego śmiercią. Ponosi jednak odpowiedzialność za szkodę, jaką wyrządzi wskutek nienależytego wykonywania swoich obowiązków. W niektórych sytuacjach, może także odpowiadać za zobowiązania podatkowe i ZUS (jeśli egzekucja z innych źródeł będzie bezskuteczna). Może natomiast pobierać wynagrodzenie.

Kto może być zarządcą sukcesyjnym?

Zarządcą może być osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnej. Przykładowo, nie może to być osoba prawna, na przykład spółka, ale może być nim jeden ze spadkobierców przedsiębiorcy. Osoba powołana na zarządcę sukcesyjnego, sama nie musi być przedsiębiorcą. Zarządcą sukcesyjnym nie może być osoba, wobec której orzeczono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej.

Powołania zarządcy sukcesyjnego dokonuje przedsiębiorca za życia, poprzez stosowny wpis do CEIDG oraz podpisanie oświadczenia przez obie strony. Oświadczenie należy zarchiwizować w dokumentacji firmy. Nie jest wymagane żadne dodatkowe poświadczenie urzędowe, czy notarialne. Brak oświadczenia, podpisanego zarówno przez przedsiębiorcę (powołującego), jak i zarządcę sukcesyjnego (przyjmującego), oznacza, że powołanie jest nieskuteczne, i tak naprawdę, w firmie nie ma zarządu sukcesyjnego.

Możliwa jest również druga ścieżka powołania zarządcy sukcesyjnego, czyli już po śmierci przedsiębiorcy. W tym przypadku ustawa przewiduje stosunkowo krótki termin na decyzję dla rodziny, gdyż można przeprowadzić ją tylko w okresie 2 miesięcy od daty zgonu. Do powołania uprawnieni są wszyscy spadkobiercy i konieczna jest zgoda osób posiadających łącznie 85% udziałów spadkowych. Przykładowo, w razie śmierci nestora, który miał żonę i czworo dzieci, muszą zgodzić się wszyscy.

Po śmierci przedsiębiorcy zarządcę mogą powołać:

– małżonek przedsiębiorcy, który ma udział w przedsiębiorstwie w spadku,

– spadkobierca ustawowy, który przyjął spadek,

– spadkobierca testamentowy, który przyjął spadek, albo zapisobiorca windykacyjny (jeśli zapis obejmował przedsiębiorstwo),

– po stwierdzeniu nabycia spadku – osoba, która spadek nabyła.

Powołanie zarządcy po śmierci przedsiębiorcy i inne związane z tym oświadczenia, należy złożyć przed notariuszem. Inaczej będą nieważne. Notariusz po powołaniu zarządcy, składa informację do CEIDG.

Pamiętaj, że powołanie zarządcy sukcesyjnego nie jest jedynie formalnością. To osoba, która powinna być godna zaufania, kompetentna i zainteresowana rozwojem Twojego biznesu. Zachęcamy Cię, abyś już dziś podjął decyzję o swojej SUKCESJI. Nie czekaj na nieprzewidywalne okoliczności. Zabezpiecz swoją firmę i swoją rodzinę przed ewentualnymi trudnościami. Jeśli masz pytania i wątpliwości lub potrzebujesz wsparcia w powołaniu zarządcy sukcesyjnego, jesteśmy tutaj, aby pomóc.

Ustawa o Zarządzie Sukcesyjnym (Dz.U.2018.0.1629) – Ustawa z dnia 5 lipca 2018 roku o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej formalnie weszła w życie 25 listopada 2018 roku.

Jesteś gotów na następny krok w zarządzaniu przyszłością Twojego biznesu? Skontaktuj się z certyfikowanym Doradcą Sukcesyjnym posiadającym licencję Krajowej Izby Doradców Sukcesyjnych już dziś! Zrób pierwszy krok w SUKCESJI, która przyniesie Ci spokój, stabilność i sukces. Razem zbudujmy bezpieczną teraźniejszość i przyszłość Twojej firmy!

Skontaktuj się z nami. Formularz znajdziesz poniżej strony.

Rafał Szcześniak, Jakub Misiak, Jacek Lemiesz

Zarząd sukcesyjny przedsiębiorstwem osoby fizycznej (cz. 2)

Przedsiębiorstwo prowadzone jednoosobowo jest najbardziej popularną formą działalności gospodarczej w Polsce. Wynika to z faktu uproszczonych czynności rejestrowych, księgowych oraz biznesowych. Jednocześnie taka forma zawiera najwięcej pułapek i niepewności, z których przedsiębiorca zazwyczaj nie zdaje sobie sprawy. To oczywiste. Koncentruje się na swoim core bussinesie, a konkretnie na zysku. A im lepiej się powodzi w biznesie, tym większa niewiedza. To prosty mechanizm psychologiczny – skoro jest tak dobrze, to na pewno nie stanie się nic złego i nie ma sensu zaprzątać sobie głowy błahostkami.

Nieuświadomione ryzyko biznesowe

W Polsce funkcjonuje ponad 2 miliony firm, w tym niemal 90% prowadzonych jest jako jednoosobowa działalność gospodarcza. Pozostałe to spółki cywilne, jawne, komandytowe, czy bardziej zaawansowane prawnie i księgowo – spółki z o.o. i akcyjne. Niniejszy artykuł dedykujemy wszystkim przedsiębiorcom, dla których dzieło ich życia jest na tyle ważne, że nie może zakończyć się wraz z chorobą, śmiercią, wypadkiem, czy niekorzystnymi wydarzeniami gospodarczymi. Powiemy, co należy zrobić, aby firma weszła w świadomy proces SUKCESJI i z powodzeniem kontynuowała działalność w kolejnych latach. Można przyjąć tezę, że przeciętna polska firma całą bazę danych oraz wiedzę zgromadziła w głowie i telefonie właściciela. Kontakty, kontrakty, rekomendacje, finanse, ceny, marże, sekrety negocjacji, itd., itp. Bardzo rzadko są osoby, które mogą na chwilę lub na dłużej zastąpić przedsiębiorcę w jego obowiązkach. Tymczasem, z mocy prawa, śmierć przedsiębiorcy powoduje likwidację przedsiębiorstwa (założenie ogólne, ponieważ są wyjątki). Wraz ze śmiercią przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą lub spółkę cywilną, znika NIP i REGON. Tracą moc pozwolenia administracyjne związane z biznesem, wygasają umowy o pracę oraz umowy z kontrahentami. Pozostają zobowiązania do spłacenia wobec ZUS, Urzędu Skarbowego, często też – wobec banków, kontrahentów i pracowników. To wszystko spada na nieświadomą zagrożeń, niezorientowaną w biznesie oraz (przede wszystkim) pogrążoną w żałobie najbliższą rodzinę. Poza tym w oczywisty sposób dotyka to kręgu kooperantów, którzy nagle tracą dostawcę lub odbiorcę.
Drogi Przedsiębiorco, to oczywiste, że nie rozważasz takiej sytuacji. Nikt z nas nie widzi się w grobie, ani w chorobie. Jednak zachęcamy Cię do refleksji – zastanów się proszę, gdyby to przydarzyło się Twojemu kluczowemu dostawcy lub odbiorcy… Nagle, z dnia na dzień, zostajesz pozbawiony bardzo ważnego ogniwa we współpracy, ponieważ ktoś nie zadbał odpowiednio o SUKCESJĘ, o gwarancje finansowe i biznesowe. Czy to mogłoby mieć istoty wpływ na Twoją firmę? Na przykład – nagle zabrakłoby tego, komu dzierżawisz lokal, albo dzierżawisz od niego. Tego, który dostarcza komponenty lub kupuje na dużą skalę istotną część Twojej produkcji. Tego, który we wzajemnym obrocie gospodarczym finansuje Twoje życie i życie Twojej rodziny.

Czy przedsiębiorca potrzebuje zarządcy sukcesyjnego?

Ustawa z 5 lipca 2018 roku o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem postrzegana jest jako koło ratunkowe dla tych, którzy zostali zaskoczeni nagłym odejściem właściciela firmy. Jednak ustawa weszła w życie po to, aby skłonić przedsiębiorców do planowania w tym obszarze, korzystać z wypracowanego majątku, kontynuować działalność, a nie pracować do śmierci. Dla kogo więc jest nowe prawo sukcesyjne? Skorzystają z niego wyłącznie te rodziny, które chcą utrzymać ciągłość firmy. Aby ustawa znalazła zastosowanie – musi być Sukcesor albo Sukcesorka. Rodzina przedsiębiorcy powinna chcieć i potrafić kontynuować jego działalność. Ważne jest zatem, aby SUKCESJA w rodzinie biznesowej była już na zaawansowanym etapie, kiedy wszyscy żyją w dobrym zdrowiu, zgodzie, mają wspólne wizje firmy, a sam biznes jest dochodowy. To daje szansę na realną i praktyczną naukę, jak ten biznes dalej poprowadzić. Nagła SUKCESJA jest najtrudniejsza dlatego, że zaskakuje członków rodziny i zastaje ich nieprzygotowanych – bez kompetencji, wiedzy, znajomości branży i dostatecznego doświadczenia. Tym bardziej w sytuacji nagłej śmierci jej właściciela, który (pomimo szczerych chęci) nie zdążył przygotować następców, SUKCESJA może się nie powieść. Dla wielu rodzin znajdujących się na takim niespodziewanym etapie SUKCESJI, kluczowa będzie decyzja, czy podjąć dzieło odbudowy firmy i dalszego jej funkcjonowania, czy tego zaniechać. Ale jak wówczas zaspokoić potrzeby finansowe rodziny? A Sukcesorów może być kilkoro. Nie muszą to być tylko dzieci. Jeśli nie pozostawiono testamentu, do spadku dochodzą kolejno: małżonek, dzieci, wnuki, prawnuki (ze wszystkich związków zmarłego), rodzice, rodzeństwo i ich dzieci, dziadkowie, ciotki i wujkowie oraz ich dzieci, pasierb, gmina lub Skarb Państwa. Małżonek dziedziczy także wtedy, kiedy sporządzono intercyzę i za życia jest tzw. ustrój umownej rozdzielności majątkowej. Konkubenci wyłączeni są z praw do dziedziczenia. Chyba, że na podstawie testamentu przedsiębiorcy staną się spadkobiercami. Z całej tej rzeszy osób, tylko jedna z nich może zostać zarządcą sukcesyjnym. Dlaczego właściwie potrzebny jest taki zarządca? Przecież nikt nie widzi się w grobie, a po śmierci – to „niech się dzieje wola nieba”. Tymczasem, może zaistnieć sytuacja gorsza niż śmierć – wypadek, inwalidztwo, poważna choroba, trwałe unieruchomienie przedsiębiorcy na kilka miesięcy. Jak wiadomo, cała wiedza jest w głowie i telefonie. Kto wówczas poprowadzi bieżące interesy? Jak długo przetrwa firma bez nadzoru właściciela? Czy po szczęśliwym wielomiesięcznym zakończeniu leczenia, szef będzie miał jeszcze do czego wracać? Zarządca sukcesyjny wprowadzany do firmy świadomie może zastąpić przedsiębiorcę i czasowo wesprzeć w każdej sytuacji. Nawet, kiedy właściciel zapragnie długiego urlopu i wyjedzie w podróż na 360 dni dookoła świata. Zarządca sukcesyjny, jak widać, nie musi być tylko wsparciem na bardzo trudny czas, ale i pomaga zrealizować marzenia.

Drogi Przedsiębiorco, Twoja firma to nie tylko źródło zysków, ale też owoc wielu lat pracy, pasji i poświęcenia. Dziś, gdy zdajesz sobie sprawę z ryzyka, jakie niesie brak planowania SUKCESJI, masz szansę to zmienić. Nie pozostawiaj SUKCESJI przypadkowi. Skonsultuj się z Certyfikowanym Doradcą Sukcesyjnym już dziś! Wypełnij prosty formularz kontaktowy poniżej strony, a my skontaktujemy się z Tobą w celu umówienia BEZPŁATNEJ konsultacji. Pomożemy Ci zaplanować jasną i bezpieczną przyszłość dla Twojego biznesu.
Zacznij działać teraz, i spraw, by Twoja firma była nie tylko Twoim własnym dziedzictwem, ale także bezpiecznym przystankiem na pokolenia dla osób, które na tym świecie kiedyś pozostaną.

Rafał Szcześniak, Jakub Misiak, Jacek Lemiesz

Zapisz się do newslettera Krajowej Izby Doradców Sucesyjnych na poniedziałki z Sukcesją!
Podaj swój adres e-mail i bądź na bieżąco - nie będziemy SPAMować!
Dziękujemy za zapis!
We respect your privacy. Your information is safe and will never be shared.
Ribbon
Na pewno? Obiecujemy, że będziesz zachwycony.
×
×
WordPress Popup