W dzisiejszym dynamicznym świecie biznesu, kluczowym elementem przyszłości przedsiębiorstwa jest m.in. mądra i przemyślana SUKCESJA. Powiemy, jak zgłębić tajemnice zarządu sukcesyjnego i pomożemy odkryć, dlaczego wybór właściwej osoby na to stanowisko jest kluczowy dla przyszłości każdej firmy, prowadzonej w formie jednoosobowej działalności gospodarczej oraz spółki cywilnej.
Docelowym – choć nie najważniejszym i najpilniejszym planem SUKCESJI przedsiębiorstwa osoby fizycznej – powinno być przekształcenie w spółkę prawa handlowego (zazwyczaj w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością). Przede wszystkim dlatego, aby umożliwić w przyszłości transfer pokoleniowy firmy, albo jej sprzedaż – w razie braku sukcesorów lub nieposiadania przez nich odpowiednich kompetencji. Do momentu formalnego przekształcenia, rekomendowane jest powołanie zarządcy sukcesyjnego w działalności jednoosobowej lub u wspólników spółki cywilnej.
Często, zarządcy sukcesyjnemu przypisuje się niewłaściwie rolę podobną do syndyka, czy likwidatora przedsiębiorstwa po śmierci właściciela. Rzeczywista rola zarządcy sukcesyjnego wynika wprost z nazwy, tj. ZARZĄDCA. Tak należy traktować tę funkcję, czyli z poziomu managerskiego, kierowniczego, właścicielskiego, czy nadzorczego. Zarządca sukcesyjny ma zastąpić zmarłego właściciela i kierować jego przedsiębiorstwem nawet dwa lata, o ile wcześniej nie nastąpi formalny podział spadku i nie zostaną wyłonieni prawni i prawomocni spadkobiercy. Wówczas to oni przejmują władzę i własność w przedsiębiorstwie zmarłego.
Dla sprawnego funkcjonowania firmy w opisanym przypadku należy wybrać do roli zarządcy sukcesyjnego osobę znającą zakres prowadzonej działalności i posiadającą stosowne kompetencje przywódcze. Innymi słowy, kryterium wyboru na tę funkcję powinno być poszukiwanie managera. W praktyce do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej wpisuje się współmałżonka, a czasem, pełnoletnie dziecko. Jeśli jest to osoba zorientowana w zakresie prowadzonej działalności, znająca firmę od „środka” – nie robimy błędu. Problem pojawia się, gdy wybrany zarządca sukcesyjny niewiele wie o przedsiębiorstwie. Trzeba odpowiedzieć sobie na pytanie, czy to właściwa osoba, i czy będzie potrafiła kontynuować biznes.
W przypadku firmy rodzinnej, naturalnym zarządcą sukcesyjnym powinno być dziecko Nestora, tj. córka lub syn, o ile są one zaangażowane w rodzinny biznes. Jeżeli nie są, wówczas zarząd sukcesyjny należy powierzyć najbardziej zaufanemu zatrudnionemu managerowi, który będzie gwarancją (a może tylko szansą) na kontynuację rodzinnego biznesu, do czasu uporządkowania spraw spadkowych przez najbliższych zmarłego.
Zarządca sukcesyjny ma status podobny do prokurenta lub syndyka, ale de facto jest managerem. Działa we własnym imieniu, choć jego czynności mają wpływ na właścicieli przedsiębiorstwa (spadkobierców). Nie odpowiada osobistym majątkiem za długi firmy. Zarządca nie ponosi odpowiedzialności za cywilnoprawne zobowiązania zaciągnięte na rachunek właścicieli przedsiębiorstwa w spadku (spadkobierców) lub wcześniejsze, zaciągnięte przez nestora przed jego śmiercią. Ponosi jednak odpowiedzialność za szkodę, jaką wyrządzi wskutek nienależytego wykonywania swoich obowiązków. W niektórych sytuacjach, może także odpowiadać za zobowiązania podatkowe i ZUS (jeśli egzekucja z innych źródeł będzie bezskuteczna). Może natomiast pobierać wynagrodzenie.
Zarządcą może być osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnej. Przykładowo, nie może to być osoba prawna, na przykład spółka, ale może być nim jeden ze spadkobierców przedsiębiorcy. Osoba powołana na zarządcę sukcesyjnego, sama nie musi być przedsiębiorcą. Zarządcą sukcesyjnym nie może być osoba, wobec której orzeczono zakaz prowadzenia działalności gospodarczej.
Powołania zarządcy sukcesyjnego dokonuje przedsiębiorca za życia, poprzez stosowny wpis do CEIDG oraz podpisanie oświadczenia przez obie strony. Oświadczenie należy zarchiwizować w dokumentacji firmy. Nie jest wymagane żadne dodatkowe poświadczenie urzędowe, czy notarialne. Brak oświadczenia, podpisanego zarówno przez przedsiębiorcę (powołującego), jak i zarządcę sukcesyjnego (przyjmującego), oznacza, że powołanie jest nieskuteczne, i tak naprawdę, w firmie nie ma zarządu sukcesyjnego.
Możliwa jest również druga ścieżka powołania zarządcy sukcesyjnego, czyli już po śmierci przedsiębiorcy. W tym przypadku ustawa przewiduje stosunkowo krótki termin na decyzję dla rodziny, gdyż można przeprowadzić ją tylko w okresie 2 miesięcy od daty zgonu. Do powołania uprawnieni są wszyscy spadkobiercy i konieczna jest zgoda osób posiadających łącznie 85% udziałów spadkowych. Przykładowo, w razie śmierci nestora, który miał żonę i czworo dzieci, muszą zgodzić się wszyscy.
Po śmierci przedsiębiorcy zarządcę mogą powołać:
– małżonek przedsiębiorcy, który ma udział w przedsiębiorstwie w spadku,
– spadkobierca ustawowy, który przyjął spadek,
– spadkobierca testamentowy, który przyjął spadek, albo zapisobiorca windykacyjny (jeśli zapis obejmował przedsiębiorstwo),
– po stwierdzeniu nabycia spadku – osoba, która spadek nabyła.
Powołanie zarządcy po śmierci przedsiębiorcy i inne związane z tym oświadczenia, należy złożyć przed notariuszem. Inaczej będą nieważne. Notariusz po powołaniu zarządcy, składa informację do CEIDG.
Pamiętaj, że powołanie zarządcy sukcesyjnego nie jest jedynie formalnością. To osoba, która powinna być godna zaufania, kompetentna i zainteresowana rozwojem Twojego biznesu. Zachęcamy Cię, abyś już dziś podjął decyzję o swojej SUKCESJI. Nie czekaj na nieprzewidywalne okoliczności. Zabezpiecz swoją firmę i swoją rodzinę przed ewentualnymi trudnościami. Jeśli masz pytania i wątpliwości lub potrzebujesz wsparcia w powołaniu zarządcy sukcesyjnego, jesteśmy tutaj, aby pomóc.
Ustawa o Zarządzie Sukcesyjnym (Dz.U.2018.0.1629) – Ustawa z dnia 5 lipca 2018 roku o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej formalnie weszła w życie 25 listopada 2018 roku.
Jesteś gotów na następny krok w zarządzaniu przyszłością Twojego biznesu? Skontaktuj się z certyfikowanym Doradcą Sukcesyjnym posiadającym licencję Krajowej Izby Doradców Sukcesyjnych już dziś! Zrób pierwszy krok w SUKCESJI, która przyniesie Ci spokój, stabilność i sukces. Razem zbudujmy bezpieczną teraźniejszość i przyszłość Twojej firmy!
Skontaktuj się z nami. Formularz znajdziesz poniżej strony.
Rafał Szcześniak, Jakub Misiak, Jacek Lemiesz